nie, może wchodzić w prawidło ogólne, iż oczywiste aż do brutalności fakty mogą być zaprzeczanemi w ciągu całej połowy wieku. Goethe dawno już powiedział, że przedstawiciele starych poglądów zawsze są najbardziej zawziętemi wrogami nowych myśli, jeżeli zaś, jak w danym wypadku, obrońcy starzyzny wygłaszają swe potępiające wyroki w formie tak dalece stanowczej, że nie uznawali nawet potrzeby zbadania samej sprawy, to będzie dla nich rzeczą bardzo smutną — wyrok ten cofnąć; nie można się spodziewać aby ktokolwiek zechciał być pierwszym w tym wyznaniu wielkiego i tak długo trwającego błędu.
Nie znaczy to, aby książka moja była przeznaczoną tylko dla czytelników z góry już przekonanych: przeznaczam ją raczej dla tych, którzy wątpią jeszcze, ale którym idzie bardziej o wzbogacenie swojej wiedzy, niż o ostanie się przy swoich dotychczasowych zapatrywaniach... Względem tak usposobionych czytelników mam nadzieję nie chybić celu.
