Po śmierci Overwega, swego ostatniego towarzysza, d. 25 listopada 1852 r. zagłębia się na Zachód, zwiedza Sokoto, przepływa Niger i przybywa do Tombuktu, gdzie ośm miesięcy cierpi wielką nędzę, wystawiony na zdzierstwa i niegodziwe obejście szeików. Ale Fulahowie nie mogą ścierpieć obecności chrześcijanina w swojem mieście i grożą mu śmiercią. Doktór ucieka 17 marca 1854 r., dostaje się na granicę, tu trzydzieści trzy dni znosi najsroższe umartwienia, w listopadzie wraca do Kano, a ztąd do Kuku i po czteromiesięcznem oczekiwaniu, udaje mu się dostać napowrót do Denam, zkąd w końcu sierpnia 1855 r.
przybywa do Tripolis. Dnia 7-go września powrócił sam do Londynu.
Taka była podróż śmiałego Bartha.
Doktór Fergusson starannie zanotował, iż się zatrzymał na 4-m stopniu szerokości północnej i 17-m długości zachodniej.
Obaczmy teraz co zrobili w Afryce wschodniej podróżnicy Barton i Speke.
Różne wyprawy w górę Nilu, nigdy nie mogły dotrzeć do źródeł tajemniczych tej rzeki. Według sprawozdania niemieckiego lekarza Ferdynanda Werne, wyprawa dokonana w r. 1840 pod opieką Mechmeda Alego, zatrzymała się w Gondokoro między 4-ym i 5-ym równoleżnikiem północnym.
W r. 1855, Sabaudczyk Brun Rollet, mianowany konsulem sardyńskim w Sudanie wschodnim, na miej-
Strona:Juliusz Verne - Pięciotygodniowa podróż balonem nad Afryką.djvu/34
Ta strona została przepisana.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Juliusz_Verne_-_Pi%C4%99ciotygodniowa_podr%C3%B3%C5%BC_balonem_nad_Afryk%C4%85.djvu/page34-1024px-Juliusz_Verne_-_Pi%C4%99ciotygodniowa_podr%C3%B3%C5%BC_balonem_nad_Afryk%C4%85.djvu.jpg)