szlachty[1][2]. Według tego dadzą się więc budynki mieszkalne w Nowym Sączu podzielić na 3 główne kategorye: na domy drewniane parterowe, kamienice parterowe, oraz kamienice piętrowe. Dla zrozumialszego i jaśniejszego przedstawienia opiszę je w porządku odmiennym.
A). Kamienice parterowe, jak już sama nazwa okazuje, były murowane najdawniej z kamienia (ex lapide), później także z cegieł. Te wielkością, kształtem i rozkładem swoim nie różniły się w niczem, albo tylko bardzo mało, od większości domów drewnianych, i wraz z tymi ostatnimi przedstawiały budowle, pod któremi właściwie rozumiemy to, co przeciętnie nazywamy domami mieszkalnymi mieszczanina średniej zamożności, dlatego też dla jednych i drugich spólny podaję opis.
Pomijając możliwe wyjątkowe drobniejsze szczegóły i odmiany, kamienica taka albo dom składały się wogóle z części następujących:
a) Podsienia, zwane także podcienia, któremi głównie wyszczególniały się wszystkie domy naokoło rynku, chociaż miały je także niektóre domy w ulicach[3]. Wyraz ten znaczy tyle co podsionek. Była to otwarta kolumnada przed właściwem budynkiem mieszkalnym, nakryta z wierzchu poddaszem, wspierającem się na słupach, zwykle drewnianych, choć niekiedy bywały także murowane lub kamienne. W tej kolumnadzie, połączonej ściśle z samym domem, stały porozstawiane kramy kupieckie i stragany rzemieślnicze: główny przybytek sprzedaży i kupna wszelkich wyrobów i towarów, zastępujący dzisiejsze sklepy.
b) Sień czyli wchód z podsieni albo wprost z ulicy do środka domu, zamykana od wnętrza drzwiami lub wrotami. Sień znajdowała się prawie zawsze z boku, a tylko rzadko i to jedynie w domach znacznie większych w środku; ale trafiało się także, jak tego jeszcze po dziś dzień zachował się jeden egzemplarz obok rynku, że dwa domy sąsiednie maiły sień wspólną. Sień ciągnęła się przez całą długość domu i była zwykle obszerna i szeroka, mianowicie w domach rynkowych, będących po większej części gospodami czyli
- ↑ W aktach miejskich XVII. wieku napotykam wzmiankę o kamienicach: Stanisława ze Żmigrodu Stadnickiego przy ulicy różanej. — Przecława Wielogłowskiego w rynku. — Mikołaja z Rupniowa Ujejskiego i Władysława Jordana przy ulicy polskiej. — Ks. Mikołaja Kownackiego, dziekana kollegiaty i proboszcza starosandeckiego.
- ↑ Podług rewizyi z 7. marca 1650 r. istniały w nowym Sączu następujące kamienice i domy szlacheckie: a) W rynku kamienice — Marcinkowskiego, Strońskiego (2), Tabaszowskiego, Przecława Wielogłowskiego i Krzesza. b) Przy ulicy polskiej domy — Wiktorowej, Ludw. Kępińskiego, Franc. Wojakowskiego, Jordana, Jaklińskiego i Stef. Wielogłowskiego kamienica. c) Przy ulicy szpitalnej — Mieszeńskiego dom. d) Przy ulicy św. Ducha — Ludw. Kępińskiego 2 domy. Razem 7 kamienic i 8 domów szlacheckich, z których płacili 299 złp. 10 gr.
- ↑ Inwentarz po Zofii Chuchrowej 1637. Acta Scabin T. 55. p. 460 i 552.
