Strona:Jan Sygański - Historya Nowego Sącza.djvu/362

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
—   109   —

od r. 1641 fundusz 1.500 złp. ks. Wojciecha Klisza, komendarza grybowskiego[1]. Kiedy właściwie szkoła sandecka przeszła pod zarząd Akademii krakowskiej i stała się jej kolonią, nie można się dowiedzieć z istniejących źródeł. Z pewnością nastąpiło to już przed r. 1732, w tym bowiem roku Pijarzy, osiedlając się w Nowym Sączu[2], złożyli wyraźną deklaracyę, podpisaną przez ks. prowincyała, Ambrożego Wąsowicza, w Warszawie 6. sierpnia 1732 r., i przez generała zakonu, Józefa od św. Franciszka, w Rzymie 23. maja 1733 r., że żadnej szkoły nie otworzą ani wewnątrz ani zewnątrz swego kollegium, którąby w czemkolwiek uwłaczała, czy to szkole parafialnej sandeckiej, czy też przywilejom Akademii krakowskiej, i to pod karą zburzenia tejże szkoły i zapłacenia Akademii 10.000 zł. węg.[3]. Regina Śreniawska, wdowa po Tomaszu Śreniawskim, sekretarzu królewskim, legowała w r. 1749 dla bursy im. Andrzeja Noskowskiego 12.000 złp. na dobrach Ślemieniu w Zatorskiem, przeznaczając z procentu od tej sumy dla kolonii akademickiej w Nowym Sączu na reparacyę gmachu szkolnego 30 złp., a dla dyrektora tejże szkoły 20 złp.[4]. Po zajęciu Galicyi przez Austryę skończył się ten wpływ i zarząd Akademii krakowskiej[5].
 Kantor, czyli stały śpiewak kościelny, niemałą także miał powagę u ludzi. Bakałarza tytułowano: Venerabilis Domine!, a kantora: Domine Cantor! Kantorzy podgórscy w Krakowskiem i Sandeckiem słynęli z swego dźwięcznego głosu i, równie jak bakałarze, bywali bezżennymi. W pierwszej połowie XVII. wieku dość rozpowszechnieni byli, skoro nawet młodzieńcy szkoły sandeckiej czasami po gospodach odgrywali ich rolę, jak świadczy o tem wyraźna wzmianka w aktach miejskich. W środopoście 1604 r. siedział sobie w gospodzie przy szklanicy piwa pan Mateusz Wyrzykowski,

    juventute, były i po innych miastach polskich, mianowicie w Krakowie, gdzie od pierwszego założenia swego, ks. Stan. Borka, kanonika krakowskiego († 1556), przyjęły nazwę „Borkarny“.

  1. ↑ Actum in praetorio sandecensi fer. VI. ante fest. Nativit. s. Joan. Bapt. proxima A. D. 1641.
  2. ↑ Act. Castr. Pretocol. Rel. nr. 206. p. 136.
  3. ↑ Act. Castr. Rel. T. 157. p. 1635—1640.
  4. ↑ Ks. Józef Putanowicz: Stan studii wewnętrzny Akademii krakowskiej, przytoczony w dziele Łukaszewicza: Histor. Szkół w Koronie. T. III. str. 282, 471. Poznań 1851.
  5. ↑ W. r. 1783 istniała jeszcze colonia academica w Nowym Sączu. Następnego roku otwarto w Galicyi kilka szkół normalnych, a między innemi także w Nowym Sączu. Gimnazyum nowosandeckie istnieje dopiero od r. 1818.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:Jan_Sygański_-_Historya_Nowego_Sącza.djvu/362&oldid=2177629”