Strona:Jan Łoś-Bogurodzica.djvu/31

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

13g.Wszystki święte panny, proście świętej Anny,
By za nami prosiła
Panny Maryjej syna.

Wszystki prawidłowa końcówka zaimkowej deklinacji (== „wszystkie”) tak samo były formy: ty, ony, owy (nogi, głowy) i t. p. Dzisiejsze formy: te, one, owe są analogiczne do złożonej deklinacji zaimków lub przymiotników np. które, dobre z dawniejszych form: który-je, dobry-je. Prosiła — syna znów asonans zamiast rymu.



13h.Wszyscy święci proście, nam grzesznym spomożcie
Bysmy z wami bydlili,
Wiecznie Boga chwalili.

Spomożcie dziś powiedzielibyśmy pomóżcie. Bysmy forma nowa zamiast dawniejszej bychom, ale jeszcze z twardem -s-, bo tak wymawiano do końca w XVI i dopiero potem byśmy. Bydlili == przebywali.



13i.Poprośmyż już Boga za krola polskiego
I za dziatki jego,
Aby je Bog uchował ode wszego złego.

Zwrotka ta, mająca już inne rozłożenie rymów, mogła powstać za czasów Kazimierza Jagiellończyka. Za jej późnem powstaniem przemawia: poprzosmy[s]ch (z -rz- zamiast -r-) a jeszcze bardziej nowy zwrot: aby je Bog uchował zamiast starszego: aza je Bog uchowa, jak to widzieliśmy w zwrotce 13.



Z rękopisu częstochowskiego

13a.Maryja dziewice, prosi syna twego
Za krola polskiego,
I za brata jego, krola węgierskiego,
A za krolowę Zofiją przez nie nam ucieszną.

Prosi stary typ rozkaźnika; przez nie zwykła forma stp. biernika l. mnogiej r. męskiego; ucieszna — „którą się cieszymy”. Zwrotka ta ma treść dziwną: może ona się odnosić tylko do czasów Jana Olbrachta i brata jego, Władysława, króla węgierskiego, t. j. najwcześniej do r. 1492, ale wtedy królowa Zofja, ich babka, nie żyła (zmarła r. 1461). Powstanie tej zwrotki można wytłumaczyć tylko w ten sposób, że była ona ułożona za panowania Włady-