Strona:Jadwiga Marcinowska - Eliza Orzeszkowa, jej życie i pisma.djvu/12

 Na Litwie w związku z temi próbami Michał Wołłowicz zgromadził włościan i gotował się do uderzenia na załogę rosyjską w mieście Slonimie. Dostał się jednak do niewoli i zginął na szubienicy w Grodnie. Towarzyszących mu włościan zesłano do kopalń w Sybirze. Sprawcą tych srogich wyroków był ówczesny gubernator grodzieński, głośny później i osławiony Murawjew.
 Około roku 1839 przybył na Wołyń, a ztamtąd na Litwę, Szymon Konarski. Był on wysłannikiem związku, który się utworzył w Krakowie (potym we Lwowie) pod nazwą: „Stowarzyszenie ludu polskiego“. Konarski prowadził szeroką działalność i zyskiwał wielu zwolenników, ale w dość krótkim czasie dostał się w ręce policji. Uwięziono go w Wilnie i tam komisja śledcza chciała przymusić go do wyjawienia nazwisk współdziałających z nim ludzi. Przetrzymał wszystko, a nie wydał nikogo.
 Wkońcu rozstrzelanym został na przedmieściu wileńskim Pohulance. Działo się to w 1839 roku.
 W kilka lat później (w 1846), gdy w zaborze pruskim, zaborze austrjackim i Królestwie gotowano się łącznie do nowego wybuchu, Litwa nie pozostała bezczynną. Wyznaczeni byli dwaj kierownicy, na Żmudź Magdziński, na właściwą Litwę — Jan Reer.
 W ostatniej chwili zaszły różne zmiany.
 W zaborze pruskim aresztowano przywódców.
 W Galicji (zaborze austrjackim) rząd namówił część ciemnych włościan do strasznej rzezi szlachty. Siły się rozprzęgły.
 Wybuch nastąpił częściowo, nie wszędzie, bo tylko w Krakowie i niektórych miejscowościach Galicji wschodniej, a w obrębie Królestwa w Siedlcach i powiecie Miechowskim.
 Na Litwie do wystąpień zbrojnych wtedy nie przyszło, ale pod wpływem ogólnego poruszenia umysłów utworzyło się w Wilnie stowarzyszenie młodzieży, kierowane przez braci Dalewskich.
 Po paru latach i wskutek przechodzących po całej Euro-