Strona:J. Grabiec - Powstanie Styczniowe 1863—1864.djvu/146

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
VIII. RZĄD NARODOWY.
Widmo starcia rosyjsko-austryjackiego. Przygotowania Rosji. Niepokój w Europie. „Pachnie prochem“. Żywioły umiarkowane Królestwa postanawiają przedłużyć walkę. Wybory Rządu Narodowego. Majewski układa Rząd Narodowy Zastępczy. Jego skład. Organizacja Narodowa. Programowa odezwa Rządu Narodowego. Podstawy polityki. W polu. Wyprawy Wysockiego i Miłkowskiego na Rusi. Powstanie w Grodzieńskiem, Wileńskiem i na Żmudzi. Terror Murawjewa. Reakcja w społeczeństwie. Adresy wiernopoddańcze. Wyparcie partji powstańczych do Królestwa. Początek reakcji w Królestwie. Wyjazd Wielopolskiego za granicę. W. Ks. Konstanty, jego zabiegi i dymisja. Hr. Berg wielkorządcą. Walka zbrojna. Oddziały galicyjskie w Krakowskiem. Zygmunt Chmieleński i jego kampańja. Walki Taczanowskiego w Kaliskiem i Calliera w Mazowieckiem. Płockie siły powstańcze i walki w województwie. Ożywienie powstania przez partje litewskie w Augustowskiem. Podlasie. Partje i potyczki. Gienerał Kruk i jego kampańja w Lubelskiem. Upadek powstania w Sandomierskiem. Stan ogólny kraju. Klęska powstania. Nastrój w społeczeństwie. Opozycja Czerwonych. Zamach stanu Chmieleńskiego. „Rząd Wrześniowy“. Terror. Represje. Przybycie do Warszawy Trauguta. Jego dyktatura.

W czerwcu więc 1863 r. sprawa polska, podjęta przez Hotel Lambert w porozumieniu z dyplomacją francuską w połowie lutego, była przegrana. Akcja dyplomatyczna, na wielką zakrojona skalę przez Napoleona III, nie znalazłszy poparcia w Anglji i Austrji, z drugiej zaś strony — nieśmiało i dwulicowo prowadzona przez dyplomację francuską, nie chcącą palić za sobą mostów do sojuszu francusko-rosyjskiego, zmalała do niesłychanie nikłych rozmiarów. Rozmiary te nie odpowiadały zupełnie ani polskim dążnościom narodowym, ani też przedsięwziętej z polecenia dyplomacji francuskiej manifestacji zbrojnej na przestrzeni ziem dawnej Rzplitej Polskiej. Z drugiej zaś strony, ta akcja wywołała szalony wybuch nacjonalizmu rosyjskiego. Rosja, tak samo dobrze, jak Polska, rozumiała w przeciwieństwie do mocarstw Zachodnich całą doniosłość, oraz istotę walki polsko-rosyjskiej, jako walki Wschodu z Zachodem o Ziemie Europy Środkowej. Rozumiejąc to, przygotowała się do zajadłej obrony swych zdobyczy. Zastraszona groźną po-