okoliczności poświęcać przekonań i zasad. Zręczność to robi i zyskuje sukces krótkotrwały, marny, Niema polityki prawdziwej, skutecznej, bez stałych przekonań i zasad, bez wierności tym zasadom, bez odwagi w ich wyznawaniu. Ani też stałych przekonań i zasad niema, bez środka ciężkości, którym dla społeczeństw i narodów, jak dla jednego człowieka jest Bóg i Jego prawo, i z tego wynikające prawo narodów, jak ludzi«[1].
Mądra myśl, rozeznawanie, co złe, co dobre, wiedza, co stanowi i utrwala równowagę społeczną, to więc, zdaniem doświadczonego męża stanu, warunek i czynnik trwale skutecznej, a więc dobrej polityki.
Podobnie stawiał rzecz już Arystoteles, pisząc, że mąż stanu powinien być znawcą tego, co jestt, twórcą tego, co być powinno. Własne doświadczenie niczyje nie starczy, aby samemu poznać cały stanu kraju; zdobyć można tę znajomość tylko przez umiejętne patrzenie na życie, oraz dokładne poznanie odnośnych materyałów. Chodzi przytem zawsze nie tylko o poznanie stanu danej chwili, lecz i tkwiących w tym stanie dążności i kierunków rozwoju. Nie stoi życie i często największe błędy polityki z tego właśnie wynikały, że łudzono się stałością dążeń i stosunków. Dziś pchają do zmiany postępy życia — nowa technika i organizacya gospodarcza — pchają zmiany idei, gorączka chęci wpływu i lepszego bytu. Ślepy fizycznie nie widzi, co się wkoło niego dzieje, ślepy intelektualnie także nie widzi zmian, nie dojrzy ich zapowiedzi, jego zawsze okoliczności i fakta zaskoczą nieprzygotowanego, zawsze je uzna za niespodziewane. Pchać go
- ↑ Cytowane przez St. Tarnowskiego w wspomnieniu o Dunajewskim (Przegląd Polski, styczeń 1908). Artykuł ten zawiera doskonałą charakterystykę stanowiska zasadniczego, jakie zajmował Dunajewski.
