Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Wizerunki książąt i królów polskich.djvu/241

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
XXVI.
Aleksander
Ur. 5 paźdz. 1460. W. ks. lit. 1492. Koron. 1501. Zm. 1506.

P



Prawy to wnuk Jagiełły, z całą jego naturą dobroduszną, szczodrą do zbytku, trochę leniwą, w słowa skąpą, na umyśle nieco tępą, do czynu nieskłonną i niesporą, a mimo to w rycerskich sprawach rozmiłowaną.
Jak Jagiełło śpiew ptaków, tak Aleksander lubił muzykę i pieśniarzy. Odebrał wychowanie równie staranne jak wszyscy bracia jego, ale oprócz języków niewiele pono z czego korzystał; umysł leniwy rozwinąć się nie mógł.
Malują go nam kronikarze i wizerunki stare jako mężczyznę kościstego, silnego, pleców szerokich, wzrostu średniego, twarzy jagiellońskiej, przedłużonej, włosów ciemnych. Bielski się o nim otwarcie wyraża: „Siłę miał w sobie, ale dowcipu nie było.“
Zaledwie zmarł ojciec Kazimierz, Litwa sobie samowolnie Aleksandra wielkim książęciem obrała. W ciągu następnych lat kilku mogli się przekonać Litwini, że ta zachcianka oddzielenia się od Polski, zerwania unii, zgubną dla Litwy być mogła. Miała przeciwko sobie Tatarów, Moskwę, nie licząc Wołoszy. Na granicach zamki po zamkach zdobywał Iwan Groźny.