Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Wizerunki książąt i królów polskich.djvu/203

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
—   197   —

z wdową po Albercie, która wiekiem matką jego być mogła. Nieszczęśliwa wdowa godziła się pozornie na wszystko, aby zyskać na czasie.
Władysław począł się wybierać do Węgier, a to w chwili, gdy zawichrzona Litwa potrzebowała silnej ręki i pilnego oka. Na Litwę wyprawiono ledwie dorastającego Kazimierza, nie patrząc na to, na jakie go narażano niebezpieczeństwa.
Wybór na Królestwo Węgierskie z razu wydawał się z oddala jako jednomyślny i zapewniony; objęcie rządów nie miało żadnej ulegać trudności. Lecz inaczej się okazało, gdy Władysław z licznym orszakiem panów, przeprowadzany przez Zbigniewa Oleśnickiego, wybrał się do nowego królestwa.
Tam czekał go niespodziewany opór, niechętne mu stronnictwo wdowy, pochwytane zamki, uwiezione korony, jednem słowem wojna, której król młody ani przewidywał, ani życzył, a zmuszony był prowadzić przeciw sierotom i wdowie. Opierał się też, o ile zdołał, i wielokrotnie chciał wyrzec się narzuconej mu korony.
Jak najszlachetniejszym okazuje się młody syn Jagiełły, wychowany rycersko i pobożnie. Za każdą oznaką niechęci wyprasza się od panowania, o które walczyć musi, — nie chce, aby go za przywłaszczyciela miano. Ci, którzy go wybrali, błagać muszą, aby ich i kraju nie opuszczał.
Kilkunastoletni młodzian, pałający żądzą sławy i boju, tem się tylko daje skłonić do pozostania na Węgrzech, że im wojna z Turkami zagraża, że ma być w niej wodzem i stać w obronie chrześciaństwa.
Tymczasem przychodzi na świat niespodzianie Pogrobowiec, syn Alberta, prawy spadkobierca tronu. Król polski obok sieroty, w oczach rodziny królowej i niemal całego świata, ogłoszony jest wydziercą, napastnikiem.
Dziecię, zaledwie narodzone, w pieluchach pośpiesznie koronują, zdradnie pochwyconą koroną św. Szczepana. Król polski nieukoronowany ma przeciwko sobie namaszczone niemowlę.
Silniejsze jednak stronnictwo, które go wybrało, wprowadza go do Budy. Dla uwieńczenia wybranego, biorą z grobu św. Szczepana koronę, i młody pan, opierając się do ostatniej chwili, w końcu ogłoszony jest prawym królem Węgier.
Wdowa i jej dzieci obudzają w nim politowanie i współczucie; interes chrześciaństwa zmusza trzymać się na tronie, który go czyni wodzem.
Walka nieuchronna z Turkami, grożąca nietylko Węgrom, ale ca-