Strona:Józef Ignacy Kraszewski - Wizerunki książąt i królów polskich.djvu/113

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
—   107   —

Dziki, miałkiego umysłu, namiętny, porywczy, nie miał spokoju w życiu, i rodzinie też, dopóki żyw był, nie dawał pokoju. Korzystając z jego nieporadności, Niemcy się rozpościerali w jego dzielnicach, — a on też sam już, jak całe potomstwo św. Jadwigi, choć Piast, więcej był Niemcem niż księciem polskim.

Henryka II ks. szlązkiego, poległego w bitwie z Tatarami pod Lignicą r. 1241, jest grobowiec wzniesiony w kościele św Jakóba, potem Wincentego, we Wrocławiu. (Kościół założony 1240 r.)
Ciało syna św. Jadwigi, pozostałe na pobojowisku bez głowy, rozpoznano po lewej nodze, i złożono w kościele św. Jakóba, gdzie Anna żona jego grobowiec mu wzniosła. Stał on w pośrodku chóru aż do r. 1664, w którym go przeniesiono na prawą stronę ołtarza w miejsce niebardzo widoczne. W r. 1832 znowu go przywrócono na dawne miejsce uroczyście, odnowiono i pomalowano, jak był. Prawą rękę utrąconą tymczasowo zastąpiono drewnianą, a potem dorobiono z gliny (rzeźbiarz Mächtig). Podstawę monumentu, wedle rysunku Herrmann’a, wykonał Bungenstab.
Starożytną jest tylko płyta zwierzchnia z piaskowca malowanego. Rysunek między innemi w Conversations Lex. für bildende Kunst. V. 377. Litografował też Santer.
Pod głową księcia leży na dwie połowy rozłamana tarcza z orłem polskim; pod nią jakby hełm. Głowa spoczywa na zbroi około której draperya szkarłatna. Na niej ciemno-czerwona czapka książęca, w górze w strefy złote ozdobna i nasadzona kamieniami; takaż opaska czapki. Płaszcz książęcy czerwony, w tył zgarnięty, na piersiach utrzymuje czworograniasta spinka wysadzana. Ciało do bioder okrywa pancerz gładki, objęty pasem rycerskim, zdobnym w kamienie. Brzegi złocone. Z pod zbroi wystaje koszulka druciana, widna na szyi i na łokciach; nogi okryte blachami. Brzeżki ich wszędzie złocone. W prawej ręce trzyma kopię, w lewej miecz i tarczę z orłem szlązkim. U nóg zwyciężony Tatarzyn. Napis do koła głoskami scholastycznemi świeżo dodany.
Inne książąt szlązkich pomniki we Wrocławiu.
Jolanta (Jukulenta) księżna kaliska (Helena?) w 1235 r., córka Beli IV króla węgierskiego i Maryi córki Aleksandra cesarza greckiego, w roku 1256 zaślubiona Bolesławowi Pobożnemu, owdowiawszy, wstąpiła do klasztoru w Krakowie razem ze św. Kunegundą i Salomeą król. halicką. Zmarła w klasztorze gnieźnieńskim 6 marca 1298 r.; kanonizowana 1827 r.

Sztychował S. Bianchi.