Mało było takich badaczy, którzy by przeczyli łączności ścisłej tzw. dwóch zwrotek początkowych, czyli ― jak to niektórzy nazywali ― Bogarodzicy pierwotnej, czy najstarszej. Pewne pokrewieństwa czy podobieństwa językowe i rytmiczne, wspólne zamknięcie przez Kyrie eleison ― nie występujące w zwrotkach innych ― zespalały tę garstkę wierszy już pod względem formalnym. Ale ważniejszą od tych wszystkich względów była spójnia treści, choć dotąd zaledwie część jej zdołano zauważyć i rozważyć.
Zauważono mianowicie, że występujące w tych wierszach trzy święte Osoby: Bogarodzicy, Syna-Gospodzina i Krzciciela wiążą się z sobą ściśle w nabożeństwach chrześcijańskich. Napomykano nieraz o tym, że ukazują się one pospołu w greckim typie ikonograficznym, zwany δέησις (deisis). Niestety wskutek zgoła mylnej interpretacji tego typu ikonograficznego sprawa zeszła na manowce, zwłaszcza w hypotezach Łosia, który wprowadził tu najniepotrzebniej w świecie reminiscencje… Madonn Rafaela, młodszych napewno o dobre kilkaset lat od naszej Bogurodzicy! Stąd to właśnie wyrosły domysły o Dzieciątku, Bożyku, a wkońcu i o tym, jakoby Bogarodzica była pieśnią przeznaczoną specjalnie na Boże Narodzenia, czyli jakoby pierwszą kolendą polską.
W rzeczywistości na deisisach nie ma i nigdy nie było wizerunku Dzieciątka. Jak sama nazwa ich wskazuje, przedstawiają one modlitwę, błaganie, petycję; i samo brzmienie tej nazwy i odpowiadająca mu treść pojęciowa zostały zaś przejęte z analogii dworu bizantyńskiego[1]. W każdym przeto szczególe takiego obrazu
- ↑ Literatura o deisis: Киричников, Деисус на востокҍ и Западҍ и его литературныя параллели (Журнал Министерства народн. просвѣщенія 1893, ч. ССХС). Osieczkowska, Mozaika w Hagia Sofia, Wilno 1933. ― Ҝондаков, Иконографія Бога Матери 1905. Tegoż: Иконографія Господа Бога и Спаса р. 1905 etc. ect. Por. nasz artykuł Glossy do prawdy o Bogarodzicy ― Ruch literacki, XII, nr. 1. Myslivec, Liturgické hymny jako namĕty ruskich ikon, Byzant.-Sl, II, 462―497.
