Osobne odbicie z Materyałów etnolog. Akademii Umiejętności.
ZAGADKI i ŁAMIGŁÓWKI
Górali Bieskidowych
spisane w okolicach Rabki
przez
Dra J. Kopernickiego.
|
Wśród licznych i pracowitych badań etnograficznych, których głównym przedmiotem bywały pieśni ludowe, podania, klechdy, gadki, przysłowia i tym podobne płody twórczości poetycznéj ludu, jego wyobraźni lub samorodnéj wiedzy, za mało dotąd zwracano uwagi na innego rodzaju objawy jego strony duchowéj, a mianowicie na płody jego dowcipu przechowane w zagadkach ludowych.
Dowcip ten błyska wprawdzie dość często pod inną postacią w ludowych śpiéwkach, bajkach i przysłowiach; głównych jednakże i najobfitszych jego objawów bez zaprzeczenia szukać należy w zagadkach, któremi lud z pokolenia w pokolenie lubi zabawiać swój umysł i ćwiczyć jego przenikliwość.
Ludowemi zagadkami wszakże tak mało się u nas dotąd zajmowano, że jeszcze przed rokiem znane nam były jedynie jako autentyczne: 40 zagadek ukraińskich, spisane przez Nowosielskiego (Lud Ukraiński, Kijów 1857, T. III, str. 262—270) i 14 kujawskich podane przez O. Kolberga (Kujawy, Cz. I, Warsz. 1867, str. 203—204). Dopiéro téż w ostatnim tomie znakomitéj monografii Kolberga o ludzie krakowskim spotykamy się ze zbiorem nieco znaczniejszym 88 zagadek.
Ten zbyt szczupły zapas podwajając obecnie moim własnym zbiorem zagadek góralskich, winienem dodać następujące uwagi:
Gdym dzięki światłéj uczynności Dra E. Janoty przeglądał przed kilku laty zebrane przez niego bogate materyjały do etnografii naszego Podgórza i Góralszczyzny, wówczas już zastanowił mię fakt, który następnie miałem sposobność sprawdzić osobiście, że u Górali naszych dowcip i wyobraźnia stanowią górującą i najwyraźniejszą cechę ich strony duchowéj. Przy wielkiem mianowicie bogactwie zaga-
