Strona:Iza Moszczeńska - Wielkopolska w niewoli.pdf/5

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
Wielkopolska w niewoli pruskiej.

W ciągu stu lat swego porozbiorowego życia każda z dzielnic Polski inne przechodziła koleje, gdyż dostaliśmy się pod panowania trzech mocarstw różniących się między sobą bardzo urządzeniami wewnętrznemi, charakterem narodowym, obyczajami i prawami. Każde z nich innych używało sposobów, by z zagrabionej ziemi jaknajwiększe dla siebie zdobywać korzyści, a choć każde w tym celu usiłowało odebrać jej cechy narodowej odrębności, zatrzeć pamięć przeszłości i tępić w duszach wiarę w przyszłość, jednak drogi do tego celu obierano bardzo różne. To też nic dziwnego, że każda dzielnica, zostawiona własnym tylko siłom, bo wrogowie najpodejrzliwiej ścigali wszelkie objawy łączności między niemi, musiała używać innych środków do narodowej samoobrony.
Tak i na wojnie musimy nasz system wojo-