Przyjście na świat wielkich ludzi, znakomite częstokroć bywa jakiem osobliwszem zdarzeniem; ale Stefan rodząc się wpośrzód tylu braci, nie sprawił w rodzicach tak żywej radości, jaka bywa skutkiem usilnie pożądanego potomstwa, i która uwodząc daleko serce, z każdej rzeczy czyni sobie jakowąś wróżbę nadzwyczajnego zdarzenia. Przyjście jego na świat było nakształt wschodzącego słońca, które nie poprzedzającemi znakami, ale własną światłością tem jaśniejszem się pokazuje, im wyżej się wznosi. Jeżeli jednak w stòsowaniu czasu, chciałby kto uważać jakie zdarzenie, nad tem tylko mógłby się zastanowić, iż rok 1599, którego Stefan Czarniecki przyszedł na świat, kończył wiek XV, i był epoką nieszczęśliwych wojen szwedzkich, którym Karol książę Sudermanii dał początek przez przywłaszczenie sobie korony, co wsławić miało swego czasu waleczność bohatera naszego.
Wychowanie Stefana było według zwyczaju staroświeckiego szkołą cnoty i męstwa; dziedziczył po matce cnotę, a po ojcu waleczność i chęć do sławy rycerskiej. Skłonności wieku dziecinnego są nasiona wzrastające z laty, które się tem mocniej krzewią, im stosowniejsze do nich było wychowanie. Czarniecki od młodości swojej pokazując chęć osobliwszą do narzędzi rycerskich, oznaczał tą skłonnością, iż serce jego stworzone było do dzieł wojennych, a żywość której dochował aż do lat sędziwych, czyniła ojcu niezawodną nadzieję, iż w ślady jego wstępując, równie jak on wsławi się cnotą rycerską[1]. Mierność majątku i mała wziętość imienia chociaż starożytnego, są może przyczyną, iż nic szczególnego nie wiemy o edukacyi Stefana, który wtenczas dopiero obrócił na siebie oczy, gdy przez zasługi swoje w ojczyznie, i wojennemi czynami, i dostojeństwami w rzeczypospolitej wsławić się zaczął. Takim był sławny ów Du Guesclin, z prostego szlachcica wyniesiony w ojczyznie swojej do najpierwszych dostojeństw, z którym nasz Czarniecki równając się walecznością i sławą
- ↑ Niesiecki.
