Strona:Henryk Rzewuski - Pamiątki JPana Seweryna Soplicy.djvu/311

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

nimski, który umarł w Carogrodzie z morowego powietrza, podzielając wygnanie księcia Karola. Był kniaź Lubecki, później marszałek piński, zawołany statysta. On to w czasie Konfederacyi barskiej, kiedy jeszcze było wielkie podobieństwo, że rzeczpospolita się ocali, podał był projekt, aby podzieloną była na cztery prowincye: Wielkopolskę, Małopolskę, Litwę i Ruś; żeby każda miała swojego metropolitę, kanclerza, hetmana, podskarbiego, wojsko, uniwersytet i sejm; żeby unicki obrządek został rządowy. Żeby Pirajom i Bazylianom wyłącznie wszystkie szkoły powiatowe powierzyć, a uniwersytety i gimnazya świeckim, a przy królu żeby był do rady senat ogólny narodu, z których połowa członków byłaby wybrana przez sejmy prowincyonalne a połowa przez króla mianowana. Wszyscy mieli być uposażeni krzesłami starościńskiemi, i przy nich wraz z królem zostawałaby władza wykonawcza i sądzenie obwinionych we wszystkich materyach stanu. Z tymi warunkami zabezpieczającymi wolność, żeby ustanowić dziedzictwo tronu dla familii saskiej, znieść liberum veto; uregulować też dochody duchowieństwa, aby jeden nie nadto, a drugi zbyt mało nie posiadał, a z przewyżki funduszów kościelnych uposażyć uniwersytety i szkoły. Chciał także zniesienia starostw grodowych, żeby grody tak jak ziemstwa od wyboru szlachty zależały, a przychodem miast grodowych zbogacić skarb rzeczy-