Strona:Geopolityka.pdf/118

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
Myśl geopolityczna w Polsce

Osobnym ważnym zagadnieniem geopolitycznym okresu międzywojennego jest tzw. polityka prometejska (prometeizm). Był to ruch polityczny wymierzony przeciwko Rosji sowieckiej i ZSRS obliczony na destabilizację tego państwa poprzez wspieranie ruchów odśrodkowych, zwłaszcza narodowowyzwoleńczych. Dążeniem prometeistów był podział Związku Sowieckiego na państwa narodowe. Ruch ten wspierany był przez II Oddział Sztabu Głównego Wojska Polskiego (wywiad)[1]. Wśród czołowych instytucji naukowych zajmujących się propagowaniem idei prometejskiej wyliczyć należy Instytut Wschodni w Warszawie oraz Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej[2].

Jednymi z czołowych myślicieli geopolitycznych II RP podejmujących tematykę prometejską byli Włodzimierz Bączkowski (1905-2000) i Jerzy Giedroyć (1906-2000). Wspólnie wydawali pismo „Wschód-Orient”. Bączkowski był redaktorem naczelnym Biuletynu Polsko-Ukraińskiego (później zmieniono nazwę na „Problemy Europy Wschodniej”), Giedroyć dwutygodnika „Bunt Mło-

  1. E. Charaszkiewicz, Przebudowa wschodu Europy, London 1955; E. Charaszkiewicz, Zbiór dokumentów ppłk. Edmunda Charaszkiewicza, oprac., wstęp i przypisy Andrzej Grzywacz, Marcin Kwiecień, Grzegorz Mazur, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, tom 9, Kraków 2000; E. Charaszkiewicz, Przebudowa wschodu Europy, London 1955; Por. M. Kornat, Ruch prometejski — ważne doświadczenie polityki zagranicznej II Rzeczypospolitej, „Nowa Europa Wschodnia” 2008, nr 2; S. Mikulicz, Prometeizm w polityce II Rzeczypospolitej, Warszawa 1971; R. Woytak, The Promethean Movement in Interwar Poland, „East European Quarterly” 1984, vol. XVIII, No. 3, s. 273-278.
  2. Szerzej o polskich ośrodkach sowietologicznych II RP zob.: M. Kornat, Polska Szkoła Sowietologiczna 1930-1939, Kraków 2003; I. P. Maj, Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie 1926-1939, Warszawa 2007; R. Potocki, Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie (1930-1939), „Przegląd Zachodni” 2000, nr 2, s. 211-219.