Strona:Franz Brendel - Zarys historii muzyki.djvu/30

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
30

Petrucci z Fossembrone,[1] w państwie papiezkiem, wynalazł czcionki nótowe, stał się ten wynalazek największą do sztuki zachętą.

§. 16.

Najznakomitszy uczeń Ockenhema Josquin de Près, albo Jodocus Pratensis,[2] czyli a Prato zwany, urodzony według jednych w Cambray, według drugich w Condé, r. 1455, umarł 1515, był pierwszym z Niderlandczyków, który wzniósł sztukę ponad dotychczasową jej sztywność, ciężkość pedancką i szosrstkość. — On równie pierwszy z nich zasłynął równocześnie w całej Europie, i wszędzie wpływ swój umiał przeprowadzić.

§. 17.

Dotąd jak widziemy — Niederlandczycy posiedli jedynowładztwu w świecie muzyki. — Z wolna jednak inne narody poczynają im go odbierać, choć nie może być jeszcze mowy o wyrównaniu im w sztuce. — W Niemczech pojawia się z drugą połową piętnastego stólecia kilku dzielnych muzyków: Adam de Fulda,[3] Stefan Mahu,[4] Herman Finck[5] i inni. — We Francyi Eleazar Genet, zwany także il Carpentrasso[6] (od swego rodzinnego miasta Carpentras), członek kapelli papiezkiej dostąpił wielkiego poważania i przeto przez swego protektora, papieża Leona X., biskupem był mianowany. Hiszpańscy śpiewacy byli najulubieńszymi papiezkiej kaplicy. — Z tamecznych członków w skład jej wchodzących,

  1. Przypis własny Wikiźródeł Ottavio Petrucci z Fossembrone — Octavio dei Petrucci (1466—1539) — włoski drukarz i wydawca, w r. 1498 otrzymał przywilej drukarski w Wenecji, stał się pierwszym historycznie wydawcą muzycznym. Pierwszy jego druk to: „Harmonice musices Odhecaton A”. Druk wykonywał ruchomymi czcionkami metalowymi, stąd zwany jest „Gutenbergiem druku nutowego”! (Na podstawie „Wielka Encyklopedia Powszechna PWN”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, tom 8, Warszawa, 1966, str. 606.)
  2. Przypis własny Wikiźródeł  Josquin de Près, albo Jodocus Pratensis.
  3. Przypis własny Wikiźródeł  Adam de Fulda.
  4. Przypis własny Wikiźródeł  Stefan Mahu
  5. Przypis własny Wikiźródeł  Heinrich Finck (ok. 1445—1527) — kompozytor niemiecki, początkowo jako chłopiec dyskancista w kapeli królewskiej na Wawelu, później kształcony muzycznie na polecenie polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka, ok. 1482 przypuszczalnie studiował w Lipsku, następnie od 1489 do po 1506 (z przerwami) był znów muzykiem na Wawelu, od 1510 w różnych miastach niemieckich, po 1525 w Wiedniu. Komponował pieśni, hymny, motety i msze polifoniczne. Był muzykiem znanym i uchodzi za pierwszego wybitnego mistrza w dziejach muzyki niemieckiej. (Na podstawie „Wielka Encyklopedia Powszechna PWN”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, tom 3, Warszawa, 1964, str. 690.)
  6. Przypis własny Wikiźródeł  Eleazar Genet de Carpentras