Strona:F. Antoni Ossendowski - Gasnące ognie.djvu/293

237

GRÓD KALIFÓW

trycjuszowskich, a Arabami, to muszę skonstatować, że są one jaknajlepsze i jaknajzażylsze.
 Przy Turkach osiedlano wyznawców Mojżesza w osobnem „ghetto“, dzielnicy żydowskiej, lecz z chwilą przyjścia Anglików do władzy nad Irakiem granice „ghetta“ rozszerzyły się znacznie, a od roku 1920 zatarły się bez śladu.
 Żydzi osiedli tu od wieku XV, a częściowo nawet jeszcze wcześniej.
 Niektórzy z nich, jak naprzykład Samuel ben Juda, słynący ze swej sprawiedliwości, piastował nawet godność szeicha szczepu Samua, koczującego w okolicach starożytnego Uru. Prawda, że skończyło się to fatalnie.
 Opowiadano mi tę historję w Kasr el Rutba.
 Szeich Samuel dał przytułek w swoim domu Beduinowi szczepu Abaad, ukrywającemu się przed rodakami. Ścigający go Beduini wytropili zbiega i, wpadłszy do domu szeicha Żyda, przez pomyłkę zamordowali zamiast swojej ofiary, syna ben Judy. Wtedy oburzeni Samua wycięli w pień szczep Abaad, nikogo nie żywiąc. Władze tureckie wobec tego kazały Samuelowi wyjechać do Jemenu, a wojowniczym Samua wyznaczyli szeicha, nie należącego do ich szczepu.
 W radzie miejskiej Bagdadu obok rodowitych Arabów zasiadają Żydzi na równych prawach, które były uznane jeszcze przez Turków; Anglicy zaś potwierdzili ten ustalony już „status quo.“
 Spotykają się oni też, jako równi z równymi na giełdach, w sklepach, na bazarze i po kawiarniach, na co bez oburzenia nie mogą patrzeć ani Arabowie z Hedżasu, ani wojowniczy Wahabici, ta zmora rządów angielskich w Mezopotamji.
 W kawiarni poznałem kilku Żydów bagdadskich, spokojnych, trochę ironicznych, zresztą zupełnie pogodnych.
 Z rozmów z nimi wyniosłem wrażenie, że mają oni ustalony sąd o wartości moralnej i socjalnej Arabów, zaludniających Irak współczesny, a wydało mi się, że byli lepszego, niźli europejczycy, przekonania o tych swoich współobywatelach, którzy w swoim czasie zamykali ich w wyznaczonej dla Żydów dzielnicy miasta. Nie zdziwiło mnie to, bo niezawodnie bezpieczniej jest i pewniej wiedzieć ściśle,