góły, aby uzgodnić różne relacye[1]; modyfikuje ustępy, które raziły ze względu na przesadne już pojęcie o boskości Jezusa[2]; opisuje cuda w sposób przesadny[3]; popełnia błędy chronologiczne[4]; nie zna zupełnie języka hebrajskiego[5], nie cytuje w tym języku ani jednego słowa Jezusa, nazwy wszystkich miejscowości podaje w brzmieniu greckiem. Przychwycić tu można przy robocie kompilatora, który nie spisuje tego, co słyszał bezpośrednio od świadków naocznych, ale ślęczy nad tekstami, popełniając różne gwałty, aby je ze sobą uzgodnić. Łukasz posługiwał się prawdopodobnie życiorysem sporządzonym przez Marka i logiami spisanemi przez Mateusza. Ale obszedł się z obu źródłami bardzo dowolnie; raz łączy dwa zdarzenia w jedną całość, innym razem z jednego zdarzenia robi dwa[6]. Objaśnia dokumenty nader subjektywnie, nie posiada owego bezwzględnego spokoju Mateusza lub Marka. Jego upodobania i właściwości można określić całkiem ściśle: jest to człowiek pobożny aż do surowości[7]; wierzy, że Jezus trzymał się ściśle rytuału żydowskiego[8]; jest on egzaltowanym demokratą i ebionitą, to znaczy, że jest wielkim przeciwnikiem własności i wierzy w przyszłe
- ↑ Np. IV, 16 (»I przyszedł do Nazaret, gdzie był »wychowan«.
- ↑ III, 23. Opuszcza z Mat. XIII, 55.
- ↑ IV, 14 (»A wyszła o nim sława po wszelkiej krainie«); XXII, 43, 44.
- ↑ Np. odnośnie do Quirinusa, Lysaniasa, Theudasa.
- ↑ Porów. Łuk. I, 31 z Mat. I, 21.
- ↑ Np. XIX, 12—27.
- ↑ XXIII, 56.
- ↑ II, 21, 22, 39, 41, 42. Jest to rys znamienny ebionitów. Poów. Philosophumena VII, VI, 34.
