Strona:Ernest Renan - Żywot Jezusa.djvu/216

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

chem[1]. Słowo »ubogi« (ebion) jest jednoznaczne z »świętym« i z „przyjacielem Boga«. Uczniowie Jezusa z Galilei chętnie się tak nazywali; tak też nazywali się przez długi czas żydowscy chrześcianie Batanei i Hauranu (Nazarejczycy, Hebrejczycy), którzy zachowali język Jezusa, trzymali się pierwotnej jego nauki i szczycili się tem, że mają pomiędzy sobą jego potomków[2]. Sekta tych zacnych ludzi, która stała po za wszelkim ruchem, zaburzającym inne kościoły, została pod koniec drugiego stulecia uznana za heretycką, a celem wyjaśnienia jej nazwy wymyślono rzekomego herezyarchę Ebiona[3].

Nietrudno pojąć, że to przesadne pożądanie ubóstwa nie mogło trwać długo. Podobne pierwiastki zawsze się przyczepiają do wielkich dzieł; ale czas załatwia się z niemi. Z chwilą, gdy chrześciaństwo znalazło się istotnie w samym rdzeniu ludzkich społeczności, poczęło bardzo chętnie przygarniać do siebie bogatych; tak samo buddyzm, który z początku opierał się wyłącznie na mnichach, gdy coraz więcej ludzi się nawracało, począł przyjmować do swego łona także jednostki świeckie.

  1. Henoch, XCIX, 13, 14.
  2. Juliusz Afrykanin, u Euzebiusza H. E. I, 7; Euzeb. De situ et nom. loc. hebr p. Χωβά; Orig., Contra Celsum, II, 1; V, 61; Epifanes, Adv. haer. XXIX, 7, 9; XXX, 2, 18.
  3. Patrz zwłaszcza u Origenesa, Contra Celsum II, 1. De principiis, IV, 22. Porów. Epif. Adv. haer. XXX, 17. O istnieniu podobnej osobistości nie wiedzą Ireneusz, Origenes, Konstytucye Apostolskie. Autor »Philosophumena’ów« nie wypowiada się stanowczo (VII, 34 i 35; X, 22 i 23). Bajka o Ebionie powstała dzięki Tertulianowi a zwłaszcza Epifanesowi. Zresztą wszyscy ojcowie kościoła zgadzają się na etymologię: Έβίων=πτοχός.