z tego też powodu zgromadzenie przybierało coraz bardziej charakter luźnego zebrania. Miało ono przewodniczącego[1], dwóch »starszych«[2], jednego »hazana« czyli płatnego lektora[3], posłów[4], pisarzy, załatwiających korespondencyę pomiędzy różnemi synagogami, »szamasza« czyli zakrystyana[5]. Synagogi tworzyły zatem pewien rodzaj niezawisłych republik a posiadały rozległą jurysdykcyę. Na wzór wszystkich korporacyi municypalnych nawet w czasach późniejszych cesarstwa rzymskiego, udzielały dyplomów honorowych[6], czyniły uchwały, mające dla gminy znaczenie prawa, i wymierzały kary cielesne, których wykonawcą był zazwyczaj hazan[7].
Wskutek znanej żywości Żydów instytucya podobna, pomimo swej surowości i rządów arbitralnych, musiała się stać miejscem namiętnych dysput. Dzięki synagodze judaizm przez ośmnaście wieków uniknął prześladowań. Synagogi tworzyły mały światek zamknięty w sobie, w nich duch narodowy przechował się w ca-
- ↑ Άρχισυνάγωγος.
- ↑ Πρεσβύτεροι.
- ↑ Ύπηρέτης.
- ↑ Άποστολοι czyli άγγελοι.
- ↑ Διάκονος. Marek, V, 22, 35 i nast.; Łukasz IV, 20; VII, 3; VIII, 41, 49; XIII, 14; Dzieje Apost. XIII, 15; XVIII, 8, 17; Apokalipsa II, 1; Miszna, Joma, VII, 1; Rosz haszana IV, 9; Talmud. jeroz., Synhedrion, I, 7; Epifan. Adv. haer. XXX, 4 11.
- ↑ Inskrypcya Bereniki w Corpus inscr. graec. Nr. 5361; inskrypcya w Kasyun, p. Mission de Phenicie, ks. IV.
- ↑ Mat. V, 25; X, 17; XXIII, 34; Marek XIII, 9; Łukasz XII, 11; XXI, 12; Dzieje Apost. XXII, 19, XXVI, 11; II Kor. XI, 24; Miszna, Makkot, III, 12. Talmud Babil. Megilla, 7 b; Epifan. Adv. haer. XXX, 11.
