również w pomnikach naszej praktyki prawnej w sądach duchownych w wieku XV-ym. U nas w tym czasie nie posiada ona jednak ściśle określonego znaczenia, lecz, pojawiając się bardzo wyjątkowo, używaną bywa jako równoznaczna z inną nazwą łacińską »proci«. Słownictwo nasze wieku XV-go w różnych glosach polskich, jakie się dochowały, tłómaczy wyraz paranymphus zwykle wyrazem polskim dziewosłęb, czasem drużba, a słowo »procus« wyrazem »frygierz«[1] z niemieckiego Freier zalotnik, co odpowiada znaczeniu tego wyrazu w łacinie klasycznej. Z treści jednak zapisek sądowych wypływa, że ma on oznaczać zupełnie co innego, albo te osoby, co przed zawarciem małżeństw u rodziny wybranej kobiety pośredniczą, zwane dziś pospolicie swatami, a tu i ówdzie w gwarze ludowej rajami lub rajkami, albo też najczęściej to samo, co słowo paranymphi, to jest dziewosłębów. W ogóle terminologia polska w XV wieku w tłómaczeniu owych wyrazów łacińskich jest już zupełnie zamąconą, w ich określeniu więc kierować się musimy raczej względami rzeczowymi, zaznaczając zarazem, że nasz łaciński język
- ↑ Brückner, Drobne zabytki języka polskiego, Rozpr. wydz. filolog. XXV str. 269: paranymphum dzevoslaba, rękopis z r. 1462. Tak samo w rękopisie biblioteki Jagiellońskiej nr. 228 z r. 1437: paranymphus dzyewosląb, procus frygierz. Wisłocki, Katalog. Oprócz tego drużba-paranymphus, nuncius virginis w końcu XV w. Prace filolog. V. str. 27 i Rozpr. Wydz. fil. XXIV. str. 356, także drużka-pronuba r. 1443, Prace filolog. V. str. 79. Również w słowniku łacińsko-polskim Bartłomieja z Bydgoszczy (wyd. Erzepki, Poznań 1900) wyrazy paranymphus i pronubus są tłómaczone przez drużba dziewosłąb (str. 73) nadto procus dziewosłąb, panyecz (str. 82) a drużka jako paranympha (130). O tożsamości łacińskich wyrazów paranimphus i procus w naszym kościelnym języku urzędowym, świadczą zapiski konsystorza krakowskiego z r. 1475: cum dictis duobus nunciis paranimphis seu procis, lub per medium cuiusdam proci seu paranimphi, Ulanowski, Praktyka w sprawach małżeńskich w sądach duchownych dyecezyi krakowskiej w wieku XV. Archiwum kom. hist. T. V. nr. 176 i 181.
