Zanim jeszcze ks. Henryk pruski, z polecenia Fryderyka Wilhelma udał się na dwór petersburski, (1770) aby nakłonić cesarzową Katarzynę do podziału pomiędzy trzy ościenne mocarstwa graniczących z niemi prowincyi Polski, już Austrya na własną rękę rozpoczęła akcyę rozbiorową w r. 1769 przez rozciągnienie kordonu wojskowego wzdłuż Karpat od Śląska cieszyńskiego po Siedmiogród, wskutek czego zajęła gwałtem Spiż, zastawiony w r. 1412 przez Zygmunta króla węgierskiego, nigdy niewykupiony, a stąd stanowiący niezaprzeczalną własność Polski.
W roku następnym, również jeszcze przed projektem podziału, wojska austryackie zajęły Sądeczczyznę na rzecz Węgier. Administratorem »provinciae reincorporatae« został radca nadworny króla węgierskiego Józef Török de Szendro.
Pomimo tych grabieży, kiedy sprawa rozbioru Polski weszła na tory układów, a Prusy z Rosyą zaproponowały po przyjacielsku gabinetowi wiedeńskiemu przypuszczenie Austryi do tej pokojowej zdobyczy, Marya Teresa w pierwszej chwili z oburzeniem odrzuciła współudział swój w tym »grzechu«, choć ją do niego nakłaniał syn jej Józef II., cesarz niemiecki. Wprawdzie później »ze straszną boleścią« dała się przekonać, głównie z obawy o wzrost Prus bez odpowiedniego dla Austryi ekwiwalentu, ale »czuła zgryzotę z tego łotrowstwa«, widziała w niem »plamę na całem panowaniu«, a jeszcze w styczniu 1772, na miesiąc przed zawarciem konwencyi, chciała się »wycofać
Strona:Dzieje Galicyi (IA dziejegalicyi00bart).pdf/15
Ta strona została przepisana.
CZASY ABSOLUTYZMU.
I.
Galicya pod rządami Maryi Teresy.
