Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 2 Mowy.djvu/83

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

naganę cenzorów. Sarni nakoniec cenzorowie odstępowali często od wyroków (jeżeli to wyrokami zwać chcecie) swych poprzedników. Sami także cenzorowie za tak ważne poczytują swoje postanowienia, że jeden nie tylko gani, ale i znosi co drugi postanowił, że jeden chce rugować z senatu, kogo drugi zatrzymuje i godnym tego dostojnego stanu sądzi, że jeden żąda pomieszczenia kogo w liczbie skarbowych ludzi, lub wypędzenia z swego plemienia, drugi na to nie pozwala[1]. Jak wam tedy na myśl przyszło nazywać to wyrokami, co, jak widzicie, lud Rzymski kasuje, sędziowie przysięgli odrzucają, urzędnicy zaniedbują, ci co potem dostąpili lego urzędu odmieniają, o czcili spółurzędnicy nie zgadzają się z sobą.

XLIV. Co gdy tak jest. zobaczmy co. jak powiadają, cenzorowie o tym przekupionym sądzie postanów iii. A naprzód na to się zgódźmy, czy jest występek dowiedziony, dla tego że go cenzorowie, naganili. czy też dla tego że jest dowiedziony, cenzorowie naganę wydali. Jestli występek, dla tego że naganę podpisali, patrzcie żebyście cenzorom nad każdym z nas władzy królewskiej na potem nie nadali, żeby lista przez cenzora zganionych nie stała się rów nie zgubną dla obywateli, jak owa opłakana lista proskrypcyi, żeby ostrze cenzorskiego styla, które przodkowie nasi licznemi określeniami stępili, nie stało się nam polem równie straszne, jak ów miecz dyktatorski. Jeżeli zaś czyn zganiony dla tego tylko powinien być ważny, że jest prawdziwy, dociekajmy czy jest prawdziwy lub fałszywy, nie miejmy względu na powagę cenzorów, uprzątnijmy ze sprawy codo niej nie należy. Dowiedź ile pieniędzy dał Kluencyusz, zkąd wziął i jak dal, okaż nakoniec jakikolwiek siad wyszłych z rąk jego pieniędzy. Przekonaj nas potem że Oppianikus był dobrym, prawym człowiekiem, że nigdy źle o nim nie mówiono, że żaden poprzedni wyrok o nim nie zapadł. Możesz w tedy opowiedzieć sic przy powadze cenzorów, możesz utrzymywać że ich sąd ma związek z naszą sprawą. Ale kiedy jest rzeczą niewątpliwą, że Oppianikus przekonany został

  1. Cenzorowie rugowali senatora z senatu, senatu movebant; odbierali rycerzowi konia utrzymywanego kosztem publicznym, equum movebant; przenosili obywatela z wyższego do niższego plemienia, tribu movebant, albo mu odejmowali wszystkie prawa obywatelskie oprócz wolności, aerarium faciebant, i takowy płacił pogłówne. Czasem nawet jeden drugiego za infamisa ogłosił, jak Klaudiusz Nero Liwiusza Salinatora, który mu wet za wet oddał. Livius, XXIX, 37. Velleius Maximus, II, 9.