XLII. Następuje co nasi przeciwnicy wyrokiem sadowym nazywają, a czego przodkowie nasi ani wyrokiem sądowym nigdy nie nazwali, ani za wyrok sądowy nie uważali: nagana jakkolwiek ważna cenzorów. Nim o tem mówić zacznę, trzeba mi kilka słów o mojej powinności powiedzieć, żeby się przekonano, żem miał wzgląd tak na położenie oskarżonego, jako też na inne moje obowiązki i związki przyjaźni. Mam bowiem przyjaźń z oboma dzielnymi mężami, którzy w tych ostatnich czasach byli cenzorami[1], z jednym zaś, jak wielu z was wiadomo, wielkie zachowanie i ścisłą zażyłość ugruntowaną na wzajemnych usługach. Go mam przeto do powiedzenia o ich podpisach cenzorskich, powiem tym umysłem, iżby uważano moje słowa za ściągające się do rozciągłości ich władzy cenzorskiej, nie do ich postanowień. Mój zaś przyjaciel, Lentulus, którego dla szczególniejszej cnoty i wysokich dostojeństw, jakie od ludu Rzymskiego otrzymał, z uszanowaniem wymieniam, rad mi, sędziowie, pozwoli przywłaszczyć sobie cząstkę wierności, sumienności, mocy umysłu, otwartości w mówieniu, z jakiemi broni swych uciśnionych przyjaciół, cząstkę, bez której w obronie, mego klienta obejść się nie mogę. O wszyslkiem jednak, jak słuszna, ostrożnie i uważnie mówić będę, iżbym się ani memu słowu jako obrońca nie przeniewierzył, ani czyję godność uraził, lub przyjaźń naruszył.
Widzę, sędziowie, że cenzorowie zganili niektórych sędziów owego trybunału Juniuszowego z wyszczególnieniem tej samej sprawy. Uczynię tu naprzód tę ogólną uwagę, że w tej Rzeczypospolitej nagany cenzorskie nigdy tyle wagi nie miały, ile wyroki sądowe. Gdy to wszystko wiadomo, nie będę tracił czasu na przytaczanie przykładów: ten tylko przytoczę, że K. Geta[2], rugowany
- ↑ Przestano wybierać cenzorów na początku ostatniej wojny domowej roku 87: po tej przerwie obrano po raz pierwszy roku 70 ku. Lentula i L. Gelliusza. Obacz o pierwszym Cic. Brutus, 66, o drugim mowę przeciw Pizonowi, 3, i drugą przeciw Werresowi, I, 48, II, 39. Ci cenzorowie wypędzili z senatu pięciudziesiąt czterech senatorów, między nimi sędziów Oppianika, jakoby przekupionych przez Kluencyusza, oprócz nich Lentula Surę i Kuriusza, którzy potem weszli do spisku Katyliny, i K. Antoniusza, który był roku 63 towarzyszem Cycerona w konsulacie.
- ↑ Cenzorowie wypędzili z senatu Getę roku 115. W siedm lat potem tenże Geta został cenzorem wraz z Kw. Fabiuszem Allobrogikiem. Valerius Maximus, II, 9.
