badam, zgłębiać ich tajemnice nie jestem ciekawy; com się wraz z ludem Rzymskim nauczył, co nam nieraz na zgromadzeniach odpowiedzieli, to tylko wiem. Powiadają że nie godzi się odbywać żadnej z ludem czynności, kiedy uważają niebo[1]. Czy śmiesz twierdzić że nie uważano nieba, kiedy kurye przyjęły mniemane prawo twego przysposobienia? — Test tu obecny mąż szczgólniejszej cnoty, stałości, powagi, M. Ribulus, który był wtenczas konsulem. Upewniam że on tego samego dnia uważał niebo. Powiesz mi może: «więc zdaniem twojem czynności Cezara, tego znakomitego obywatela, są nieważne[2].» Bynajmniej: nic mnie już teraz nie obchodzi, tylko że czynności tego człowieka dostarczyły pocisków, które na mnie wymiotano. Ale co się stało przeciw wróżbom, o których w krótkości nadmieniam, jest twojem dziełem. Kiedy twój zachwiany trybunat był już na schyłku, zostałeś znagła wróżb opiekunom; wprowadziłeś na zgromadzenie M. Bibuła, wprowadziłeś augurów. Zapylani od ciebie augurowie odpowiedzieli, że kiedy się uważa niebo, nie można odbywać czynności z ludem. Zapytany M. Ribulus odpowiedział, że uważał niebo. Tenże wprowadzony na zgromadzenie ludu przez brata twego, Appiusza, powiedział że ponieważ przysposobiony zostałoś przeciw wróżbom, trybunem ludu nie byłeś. Nakoniec we wszystkich twoich mowach ostatnich miesięcy nic innego nie powtarzałeś, jak tylko że wszystkie czynności Cezara, jako wręcz przeciwne wróżbom, powinny być przez senat zniesione; co gdy nastąpi, mówiłeś że sam mnie do Rzymu, jako stróża tego miasta, na barkach przyniesiesz. Widzicie szaleństwo tego człowieka, widzicie jak się uważał podczas swego trybunatu związanym czynnościami Cezara.
Jeżeli tedy kapłani prawem bożkiem, augurowie na mocy wróżb,
- ↑ Nie wolno było ludowi zgromadzać się na sejmiki, nic wolno było urzędnikom nic do niego wnosić, kiedy grzmiało, kiedy błyskało, kiedy pioruny biły. Jove tonante, fulgurante, comitia populi habere nefas. Itaque comitiorum solum vitium est fulmen. Cicero, de Divinatione, II, 18. — Augurowie bylito kapłani wielce od Rzymian poważani, do nich bowiem należały wróżby, z lotu i śpiewu ptaków, tudzież z innych zjawisk przyrodzonych brane.
- ↑ Bibulus, towarzysz Cezara w konsulacie, używał tego środka religijnego końcem niedopuszczenia do ludu jego prawa rolnego i innych wniesień szkodliwych Rzeczypospolitej, ale napróżno.
