wyskakiwać z radości, jak rozkoszować będziesz, kiedy w takiem mnóstwie przyjaciół ani jednego człeka uczciwego nie obaczysz, nie usłyszysz! Do tego rodzaju życia wprawiłeś się przez owe trudy, które w tobie wychwalają: legałeś na gołej ziemi, czatując nie tylko na dogodną chwilę porubstwa, ale nawet dla popełnienia onego; czuwałeś w nocy, dybiąc nie tylko na sen małżonków, ale nawet na majątek odpoczywających osób. Masz teraz pole dać dowód swej sławnej cierpliwości w znoszeniu głodu, chłodu i niedostatku wszech rzeczy, przez co wkrótce uczujesz się starganym na siłach. Odpychając cię od konsulatu tyłem dokazał, że się możesz pokusić jako wygnaniec o zaburzenie Rzeczypospolitej, ale jej ucisnąć jako konsul nie możesz, i że twój zbrodniczy zamach prędzej rozbojem niżeli wojną nazwać można.
XI. Chcąc teraz, senatorowie, usprawiedliwić się ze słusznej poniekąd skargi ze strony ojczyzny, proszę mnie pilnie słuchać, i co powiem głęboko wyryć w waszej pamięci. Gdyby ojczyzna, która mi jest stokroć nad życie droższa, gdyby cała Italia, cała Rzeczpospolita tak się do mnie odezwała: «Co czynisz, Marku Tulliuszu? i tyż to temu człowiekowi, któregoś uznał za nieprzyjaciela ojczyzny, który, jak widzisz, zabiera się hetmanić wojsku przeciwko nam, którego, jak ci wiadomo, czekają w obozie nieprzyjacielskim, który jest twórcą i hersztem spisku, który poduszcza niewolników i hultajów, tyż mu pozwolisz odejść spokojnie? Nie będzież można powiedzieć, że cobyś miał wyrugować go z Rzymu, sam go do niego wpuściłeś? Czemu nie każesz okuć go w kajdany, zaprowadzić na stracenie i ukarać śmiercią? Co cię powstrzymuje od tego? Czy zwyczaj przodków? ale bardzo często w tej Rzeczypospolitej nawet nie mający urzędu kazali tracić szkodliwych obywatelów. Czy jakie prawa zakazujące karać śmiercią Rzymskich obywateli[1]? ale ci, którzy podnieśli bunt przeciw Rzeczypospolitej nigdy w tem mieście nie zatrzymali praw obywatelskich. Czy lękasz się nagany u potomności? pięknie się wywdzięczasz ludowi Rzymskiemu za to że cię
- ↑ Zakazywały prawa siec rózgami i tracić skazanych na śmierć obywateli Rzymskich bez odwołania się do ludu. Takiemi były, prawo Waleriusza Publikoli (Livius, II, 8; Cicero, de Republica, II, 31), prawo Porcyusza Lekki, i nakoniec prawo K. Gracha czyli Semproniuszowe. Cycerona druga mowa przeciw Werresowi, V, 63, i nota 30; mowa za Rabiriuszem, 4.
