niżeli moje ojczyste od przodków odziedziczone dobra w Arpinum. Toć jest właśnie, o co się starasz; bo te bez wątpienia dobra są na najlepszem prawie, które się posiadają na najlepszych warunkach. Wolne dobra są na lepszem prawie, niż służebne; podług owego artykułu wszystkie służebne nie będą już służebnemi. Niezastawne są w lepszym stanie, niż zastawne; tymże artykułem wszystkie za-stawne, byle tylko od Sylii pochodziły, są za wolne uznane. Nieobarczone żadnym ciężarem są w lepszym stanie, niżeli daninę plącące: ja płacić będę Tuskulanom podatek za wodę Krabra[1], ponieważ kontraktem kupna te dobra nabyłem; gdyby mi je Syliii nadał, podług prawa Rullowego niebytu nie płacił.
IM. Widzę, Rzymianie, że was oburza, i inaczej być nie może, bezwstydność trybuna tak w jego prawie, jako też i w mowie; w prawie, które dobrom przez Syllę rozdarowanym lepsze prawo niż dziedzicznym przyznaje; w mowie, którą o to śmie kogo oskarżać, że zbyt gorliwie broni rozporządzeń Sylli. Gdyby Rullus to tylko utwierdził, co Sylla podarował, nie miałbym nic przeciw temu do powiedzenia, byle sam wyznał że jest stronnikiem Sylli; ale on nie tylko te darowizny ubezpiecza, ale inny jeszcze rodzaj darowizn wprowadza; i ten człowiek, który mnie obwinia, że bronię nadań Sylli, nie przestając na ich utwierdzeniu, sam nowe czyni nadania, tak iż w jego osobie znagła nam drugi Sylla powstaje. Uważajcie ile dóbr, ten co nas tak bardzo gani, choć jednem słowem nadać. «Go dano, podarowano, dozwolono, przedano.» Przystaję na to, nie sprzeciwiam się. Coż dalej? «Co zajęto w posiadanie.» Owoż co trybun ludu ośmielił się ogłosić, że kto co zajął w posiadanie od konsulatu Mariusza i Karbona, ma zatrzymać tem samem prawem, jak na najlepszem prawie będące dobra prywatne. Chociażby nawet gwałtem właściciela wypędził? choćby nawet potajemnie lub uproszonym sposobem wszedł w posiadanie[2]? Znosi tedy ten projekt prawo cywilne, zasady posiadania, interdykta pretorów[3]. Niemała
- ↑ Aqua Crabra podług Ernestego jest wodociąg, którym sprowadzono z pod Tuskulum, dzisiejszego Frascati, wodę do Rzymu; podług drugich jestto rzeczka, dziś zwana Marrana, płynąca także ztamtąd jednem korytem do Tybru, drugiem do Teverone. Pierwszy domysł ma za sobą świadectwo Frontina, de Aquae ductibus, I.
- ↑ Obacz notę 24 do mowy za Cecyną.
- ↑ Obacz notę 4 do mowy za Cecyną.
