Strona:Cesarz Juljan Apostata i jego satyra Symposion.djvu/21

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Któż jest ten z białą kitą,
Co tam, o! zastęp wiedzie
[1],

do Galliena[2] zaś wiersz następny:

Który, jak panna, w złoto na bój się wystroił.

Zeus obojgu z biesiadnego zgromadzenia usunąć się kazał.
Po nich pojawił się Klaudjusz[3], wszyscy bogowie wzrok swój na niego zwrócili, wielbiąc jego szlachetność, i jego domowi panowanie przyznali, za słuszne bowiem uważali, by ród męża ojczyznę tak miłującego przez czas długi pozostał u steru państwa.

Po nich wbiegł Aureljan[4], jakby uciekając przed tymi, którzy na niego przed sędzią Minosem nastawali, wiele też zebrało się przeciw niemu skarg o wydane wbrew prawu wyroki śmierci, i źle się w tych procesach bronił. Helios

  1. Walerjan dostał się do niewoli perskiej; jedyny to cesarz, który stał się jeńcem barbarów, dlatego Juljan nawet na zebraniu Olimpijczyków każe mu dźwigać łańcuchy. Chrześcijanie uważali ten sromotny los potężnego władcy jako sprawiedliwą karę boską za prześladowanie wyznawców ich wiary. Przytoczony dwuwiersz (w przekładzie Kasprowicza) wyjęty jest z Eurypidesowej tragedji Fenicjanki (w. 119 n.); umieścił go Juljan — zdaje się — by uwydatnić kontrast: cesarz na czele zastępów wojska we wspaniałem ubraniu a jeniec, dźwigający łańcuchy niewolnika.
  2. Syn Walerjana Gallienus (r. 260—268) nie zabiegał o uwolnienie ojca z więzów. Za jego rządów zapanował niemal we wszystkich częściach państwa ogromny bezład, a szczepy obce zajmowały i niszczyły pograniczne dzielnice imperjum. Juljan nie kreśli tego upadku, tylko właściwość charakteru monarchy uwydatnia, wierszem z Iljady II 872 zaznaczając, że był rozmiłowany w pięknych ubiorach i życiu wystawnem, a także w poezji (Il. II. 872 w przekładzie Czubka).
  3. Serdeczne wyrazy poświęcił Juljan Klaudjuszowi II (r. 268—270); uważał go i czcił jako jednego ze swych przodków (choć nie w prostej linji). Pochwała nie jest przesadna; Klaudjusz II zasłużył się około państwa mianowicie przez skuteczną obronę granic jego obszarów; odniósł duże zwycięstwo nad Getami.
  4. Aureljan kontynuował (r. 270—275) rozpoczęte przez Klaudjusza przedsięwzięcia i zjednał sobie przydomek „Restitutor orbis“. Rządy jego były srogie; wielu on mężów na śmierć skazał. Wiersz przechowany przez Hezjoda (frag. 174 ed. Rzach) przytoczył, jak już powyżej wspomniano, także Seneka w satyrze Apokolokyntosis. Aureljan hołd oddawał Heljosowi, wystawił mu po zwycięstwie odniesionem w Syrji wielką świątynię przy drodze flaminijskiej. Matka Aureljana była kapłanką Heljosa.