Strona:Bolesław Raczyński - Teorya muzyki.djvu/18

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

nie jest zazwyczaj powtórzeniem pierwszego. Część środkową (C + D + E) stanowi dawniej nazywane »trio, « dla oznaczenia odrębnego zdania (n. p. forma marsza). W nowszej muzyce używają kompozytorowie tej formy, (trzy-częściowej) w krótkich utworach nastrojowych, salonowych, marszach, tańcach i t. d.
Forma ronda tak się da schematycznie przedstawić: [(a + b + a) C(a + b + a)] Często trafiają się zmiany przez skracanie lub przedłużanie tematów, lub po C zamiast a + b + a następuje samo a.
Sonata jest jakby utworem dramatyczno-muzycznym, z trzech, lub czterech części, czyli aktów złożonym.
Fantazya jest utworem którego zdania mimo pozornej bezładności, stanowią całość.
Waryacyą nazywamy zmianę tematu, rytmiczną, metryczną, melodyjną, lub harmoniczną.
Suita (z 17, 18, stulecia) przedstawia się jako cykl tańców: almanda, (Allemande) kurant, (Kurante) sarabanda, (Sarabande) giga, (Gigue) później przybywa angles, (Angläse) bur, (Bourree) menuet, (Menuett) gawot, (Gawotte) szakona, (Chaconne) pasakalia (Passakaglia) i t. d.
W dzisiejszych suitach są walce, mazurki, polonezy marsze itd.
Serenada (muzyka wieczorna) jest utworem z kilku luźnych części złożonym.
Początkowo nazywano te części, aryami, później pieśniami bez słów, elegiami, erotykami, impromptu, kaprysami i t. d. Charakter muzyki serenadowej — erotyczny.
Z wymienionych form sonata najmniej zmieniła swa początkową budowę.
Sonata złożona jest: 1. z allegra, 2. adagia, 3. allegretta (lub scherza) i 4. z allegra finale.
Pierwsze allegro musi mieć charakter sonatowy, adagio, formę pieśni, (trzyczęściowej) allegretto, czy scherzo jest złożone zazwyczaj z trzech części. Ostatnie allegro ma często formę ronda. Dziś chodzi o charakter sonatowy, a częste modyfikacye formy, zostały powszechnie uznane.
Suity, sonaty i serenady mogą być pisane na przeróżne zestroje instrumentalne.