Strona:Biblia Wujka 1839 Nowy Testament.djvu/7

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.



SUMMA NOWEGO


TESTAMENTU.

KTóra była Summa Starego Testamentu, to test Christus Pan y kościół iego (iako Augustyn S. naucza) taż też właśnie iest summa Nowego. Bo, tako tenże Augustyn powiada, w starym Testamencie test zakrycie nowego: a w noicym iest obiawienie starego. Y na drugim mietjscu: W starym prawi Testamencie iest nowy zakryty, a w nowym iest stary okryty. Y przetoż zbawiciel nasz powiedział: iż nie przyszedł rozwięzować zakonu abo proroków, ale ie wypełnić. Bo wam (mówi) prawdziwie powiadam: Póki nie przeminie niebo y ziemia, iedna iota ani kréska iedna nie przeminie z zakonu, aż się wszystko wypełni. Któremi słowy iaśnie pokaźnie, iż nowy Zakon nie iest nic inszego, iedno wypełnienie starego.
A tak przystępuiąc do cztérech części głównych Nowego Testamentu: Naprzód Ewanielie opisuią nam Christa Pana, którego stary zakon obiecował, a to począwszy od przyszcia iego na ten świat, aź do wyszcia z niego. Dzieie zaś Apostolskie opisuią kościół iego: iako się począł od leruzalem głównego miasta Żydowskiego: a iako się rozszerzył y przeniósł do Pogan, y do miasta ich głównego Rzymu. Obiawienie lepak Iana S. ma w sobie proroctwa aż do skończenia tegoż kościoła, które będzie przy dokonaniu świata. Listy na koniec Apostolskie bawią się częścią wykładaniem tych rzeczy y questiy, o których na on czas wątpienie było, y na potym bydź mogło: częścią naukami o pobożnym żywocie chrześciańskim, y o dobrym porządku kościelnym.



SUMMA CZTERECH EWANIELIY.


EWanieliie maią w sobie historyią żywota Pana naszego Iezusa Christusa: y iaśnie pokazuią, że on iest Christusem, Messiaszem, abo królem Żydowskim: od Pana Boga Patryarchom, y oycom świętym przed zakonem, y potym w zakonie przez Moyżesza obiecanym: a iż iest prawdziwym synem Bożym y prawym Bogiem, który naturę człowieczą z Panny przyiął dla zbawienia świata. O czym Ian S. Ewanielista naiaśniey wypisał. Ktemu opisuią, iako tego Pana y Messiasza na świat zesłanego Żydzi z sczéréy