Strona:Artur Schopenhauer - O wolności ludzkiej woli.djvu/301

Hegel n. p. załatwia się z tą kwestyą w swój sposób: „idea,“ powiada on, „jest tem, co, samo w sobie prawdziwe, jest bezwzględną jednością pojęcia i przedmiotowości.“

 Schopenhauer zachowuje pojęciu idei cechy niezmienności i wzoru, tem bardziej, że, określając ideę jako „każdy określony stopień uprzedmiotowiania się woli,“ przyznaje wyraźnie, że te stopnie „nie są niczem innem, niż platońskiemi ideami,“ (I., str. 186), i przypomina na każdym kroku, że są to idee we właściwem znaczeniu Platona (I. 310. II. 428).... „Owe rozmaite stopnie uprzedmiotowiania się („Objektivation“) woli, które, wyrażone w niezliczonych indywiduach, istnieją jako ich niedające się osiągnąć wzory, lub jako odwieczne formy rzeczy, same nie wchodzą w czas i przestrzeń, w to „medium“ indywiduów: stoją poza niem niewzruszone, nie podlegając żadnej zmianie, wciąż są, choć się nigdy nie stały: podczas gdy indywidua powstają i przemijają, wciąż się stają, a nigdy nie są....“ (I. 186). Idea leży poza czasem, jest niezależna od zasady podstawy. Przedmiot staje się ideą dla czystego podmiotu poznawania. Idea platońska jest przedmiotem sztuki. (Por. wstęp, rozdz. 2. Zob. przyp. 7).

 Lecz Schopenhauer także nie przezwycięża owej wielkiej trudności, o której mówiłem powyżej: bo, jeżeli wola, jako rzecz sama w sobie, jedynie niezależna od prawa przyczynowości i leżąca poza czasem i przestrzenią, objektywuje się w ideach, t. zn. wychodzi poza tę swoją uprzywilejowaną sferę — jak wobec tego mogą te idee być również niezależne od prawa podstawy i bezczasowe? Jest to jeden z głównych zarzutów, jakie Schopenhauerowi robią krytycy, (n. p. K. Fischer, l. c. str. 505). Schopenhauer przedstawia sobie ten świat idei jako pośrednika między światem woli, a światem przedstawień. — Zob. wstęp.

Idealizm — Idealismus. 462.
Pierwotnie: platońska nauka o ideach. Później te-