Strona:Artur Schopenhauer - O wolności ludzkiej woli.djvu/296

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
samej w sobie.“ (Kr. cz. r. Str. 433.) — Por. także: Schopenhauer, Św. j. w. i p. T. I. § 55.
Chcenie — Das Wollen. 386, 403. Chcenie i wola (zob. to) są synonimami, ale wola jest pojęciem, używanem w znaczeniu obszerniejszem, jako obejmująca wszelkie chcenia (akty woli), jako ich jedność, która się w nich zachowuje.
Ciężar — Gewicht. 362.
Ciężkość — Schwere. 362.
Czynienie — Das Tun. 395, 398, 403, 442. Das Handeln. 403, 414. Das Tun tłumaczono także przez „czynności.“ 413. Zob. czynność.
Czynność — Handlung. 384, 385, 395, 401, 412, 439, 474. Aktion tłumaczono również przez czynność. 384. Czynności życiowe — Das Treiben. 414.
Czynny — aktiv. (Przeciw, bierny — passiv.) 398. Wewnętrzną czynnością (aktywnością) woli (zob. to. Zob.: chcenie) jest apercepcya (zob. to), zewnętrzną zaś działanie woli, objawiające się czynem (uczynkiem), czynieniem i czynnością. Czyn (uczynek) jest czynieniem ukończonem w sobie; czynienie jest sposobem objawiania się czynności w znaczeniu potencyalnem, t. zn. czynności jako działalności czyli zdolności czynienia. Czynność i działalność, szczególnie zaś ta ostatnia, mają także znaczenie kompleksu czynów (uczynków) i czynień. Wyrazu czynność używa się także w znaczeniu poszczególnego ukończonego czynienia, ale łączy się je zazwyczaj z przymiotnikami treści raczej utylitarystycznej, niż etycznej.
Schopenhauerowi nie idzie o ścisłe odróżnienie tych tak pokrewnych sobie pojęć. Używa ich w równej mierze na określenie zewnętrznej strony aktu woli.
D.
Dogmatyczny — dogmatisch. 450. (Przeciw. — skeptyczny). Stawiający twierdzenia bezkrytycznie jako pewniki.