Strona:Arthur Schopenhauer - Psychologia miłości.djvu/28

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
 22
ARTUR SCHOPENHAUER.

waży wskazówki rozsądku i wchodzi w nierozumne związki, tracąc przytem majątek, honor a nawet życie. Takiem jest działanie instynktu; posiadają go głównie zwierzęta, zwłaszcza niższe, ale i człowiek też go ma, prawie jedynie w wypadkach, o których tu mówimy. Gdyż bez instynktu płciowego człowiek, jako istota rozumna, nie chciałby służyć celom cudzym ze szkodą własnej osoby. Aby więc go otumanić, instykt płciowy przybiera maskę rozkoszy osobistej i w ten sposób osiągnięty zostaje cel natury. Za pomocą tego fortelu wyjaśnić można to dziwne zjawisko, że każdy zakochany, osiągnąwszy cel, odczuwa pewne rozczarowanie i dziwi się, że jego nadzieje w części tylko sprawdzone zostały. Tu przypomnieć wypada doskonałą myśl Platona, że lubieżność jest żądzą najbardziej jałową.
Wszystko to rozjaśnia w pewnym stopniu instynkt zwierząt. — Niewątpliwie zwierzęta, pracując tak gorliwie, z taką abnegacyą na korzyść gatunku,