Strona:Aleksander Czolowski. Wysoki zamek (1910).djvu/48

czek w czasie oblężenia. Do każdego z piątr nad furtą prowadziły schody z zewnątrz.
 Obwodowy mur zaniku od północy, tj. od strony pól, nie miał żadnych baszt, prócz narożnych. Natomiast od strony południowej, tj. od miasta, w środku między główną bramą wjazdową a basztą narożną, występowała z muru półokrągła baszta, dobudowana na początku XVI. wieku, mająca pięć strzelnic na działa.
 Same mury obwodowe nie miały żadnych strzelnic. Obrona ich polegała wyłącznie na „wierzchniej strzelbie“ w ten sposób, że szczyty murów wieńczyły przeważnie drewniane blanki, czyli cienie (Zinnen), wzdłuż których od dziedzińca biegł wokoło drewniany, daszkiem nakryty ganek. Wchodziło się nań po schodach lub drabinkach. W czasie pokoju czuwała na nim dzień i noc straż zamkowa, w chwili zaś niebezpieczeństwa stawali obrońcy i przez otwory blanków strzałami lub pociskami razili wdzierającego się wroga. W tym też celu, na wszelki wypadek, kilka sztuk broni ręcznej i dział stało tu zawsze w pogotowiu.
 Ten system frontowej jedynie obrony murów łączył się ściśle z średniowieczną budową zamku, a więc z epoką, w której nie liczono się jeszcze z bronią palną. Dlatego też, w miarę jej rozwoju, obrona zamku stawała się coraz bardziej niedostateczną. Starano się wprawdzie wzmacniać ją w ciągu wieków dobudowywaniem lub przerabianiem starych baszt, w ten sposób, żeby z ich strzelnic można było razić nieprzyjaciela także wzdłuż murów, lecz nie dawało to jeszcze tego, czego wymagał postęp sztuki wojennej. Radykalna zaś przeróbka monumentalnych średniowiecznych fortyfikacyi na system duchowi czasu odpowiedni, zbyt wielkich wymagała kosztów i to właśnie było słabą stroną obronności zamku.
 Przeszedłszy ku wschodowi opisany „dziedziniec wielki”, na którym trzymano bydło, nierogaciznę, drób, mieściły się składy drzewa, siana, słomy itd., dochodziło się do dość głębokiego, suchego przekopu. Za przekopem „od muru do muru” wznosił się ciężki, murowany gmach mieszkalny, wysoki na dwa piętra, długi około 25 m., szeroki do 15 m.
 Mostem zwodzonym, przez ów oszkarpowany murem przekop, wchodziło się w bramę długiej przejazdowej sieni,