A piękne i ważne było to zadanie, jakie mu przeznaczył Kazimierz. Oto zamek ów miał być nie tylko stałą, zdala widoczną strażnicą, magazynem przyborów i zapasów wojennych, schroniskiem załogi królewskiej, więzieniem dla przestępców, ale zarazem Kapitolem miasta i najobronniejszą jego pozycyą w chwili zawieruchy wojennej.
Przyroda i sztuka zrobiły go w istocie warownią nie do zdobycia, żeby zaś na wypadek oblężenia nie brakło jej rzeczy najważniejszej — wody, kazał niewątpliwie już Kazimierz w obrębie murów zamkowych wykopać w pokładach skalnych nader głęboką studnię, która przez długie lata spełniała swe zadanie, dostarczając zamkowi wody, wydobywanej wiadrami zapomocą wielkiego koła.
Na fakcie stwierdzonym przez kronikarzy i dokumenta — o zbudowaniu Wysokiego Zamku przez Kazimierza — ograniczają się wiadomości. Innych szczegółów nie mamy o nim z tych czasów, a i długo potem są one nader skąpe. To pewna jeszcze, że gdy Kazimierz „z grona swego rycerstwa“ ustanowił dla czuwania nad Rusią i Lwowem — urząd starosty (Capitaneus Russiae generalis), który, jako zastępca króla, posiadał szeroki zakres władzy tak administracyjnej, jak sądowniczej i wojskowej, odtąd i piecza nad Wysokiem Zamkiem, nad jego utrzymaniem i obronnością, stała się jednym z najważniejszych obowiązków każdego starosty.
Pierwszym znanym starostą był od r. 1352—1358 Abraham z Baranowa[1], po nim Otton z Pilczy i Jan Kmita rządzili Rusią w imieniu Kazimierza.
Po bezpotomnej śmierci ostatniego z Piastów (1370) Ludwik, król węgierski i polski zarazem, roszcząc sobie prawa do Rusi, postanowił przyłączyć ją zwolna do Węgier i w tym celu oddał ją w r. 1372 najpierw w lenny zarząd Władysławowi Opolczykowi, t. j. księciu na Opolu, z dynastyi Piastów śląskich, który rządził Rusią z górą sześć lat, mieszkał stale we Lwowie i wiele zostawił śladów swej troskliwości o dobro i bezpieczeństwo czerwonoruskiej stolicy.
W r. 1379 otrzymał Władysław Opolczyk drogą zamiany ziemię dobrzyńską, a Ruś zajął Ludwik jako węgierską prowincyę, osadził węgierskiemi załogami i zarząd jej węgierskim powierzył starostom.
- ↑ M. Dzieduszycki: Starostowie ruscy i lwowscy w Przewod. nauk. i liter. r. 1875, str. 428—445; Akta grodzkie i ziemskie t. I—X., XIII., XV.; Dr. K. Fedorowicz: Dostojnicy i urzędnicy świeccy wojew. krak., Kraków 1898 str. 212.
