Strona:Aleksander Świętochowski - Historja chłopów polskich w zarysie II (1928).djvu/384

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

cja jest krajem gospodarstw drobnych (do 5 hekt.) stanowiących 85%, t. z. średnie (5—20 h.) — 15%, większe (200—100) zaledwie 1%. Przeciętne — według Bujaka 4.25 h. (7½ morga), według Buzka 3.35 h. (6¼ m.). Ale 27% gospodarstw włościańskich w Galicji zachodniej niema nawet 1 morga, a 21% ma zaledwie 1—3. Według S. Grabskiego[1] 61% nie może się utrzymać z produkcji rolnej.

Galicja jest dalej krajem najgęstszej ludności rolniczej w Europie: ma ona na 1 klm. 71 osób, podczas gdy np. w Danji i w Niemczech 34, w Austrji 36[2]. Średnie i wielkie gospodarstwa chłopskie zajmowały w Niemczech prawie 60% powierzchni kraju, we Francji 28,7, w Angli 40, w Danji 50, w Galicji 22. « Wobec braku tego naturalnego łącznika między wielką a drobną własnością — mówi Bujak[3] tak pod względem techniczno-gospodarczym, jak i kulturalnym, tudzież pod względem interesów zawodowych wytworzyła się między drobną własnością chłopską a wielką własnością szlachecką poprostu przepaść, ostry antagonizm społeczno polityczny. Z rozdrobnieniem posiadania wiąże się brak oświaty fachowej u ogółu rolników naszych, a z tymi dwoma objawami ogólna nędza, nędza zaś 4/5 mieszkańców kraju musi wyciskać swe piętno na reszcie ludności».

  1. Spółki włościańskie, Kraków 1905, s. 5
  2. Z. Ludkiewiez (Zadanie naszej polityki agrarnej, Warszawa 1917, s. 13), podaje inne cyfry: Galicja 78, Królestwo Pols. 62, Poznańskie 38,9, Prusy Zach. 32,8, Niemcy i Francja 37.
  3. Galicja, s. 258. Autor podaje szczegółowe obliczenia zestawienia.