Strona:Abstrakty z konferencji Etnobiologia w Polsce.pdf/5

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.


Przekrojowe badania nad użytkowaniem roślin – porównanie dwóch regionów wschodniej Polski.
Piotr Klepacki
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego


Celem projektu było opisanie współczesnego użytkowania roślin przez mieszkańców otoczenia Magurskiego Parku Narodowego oraz Puszczy Knyszyńskiej. Wyróżniłem cztery podstawowe kategorie użytkowania, dla których zebrałem najwięcej danych: 1. pożywienie (z roślin uprawianych i rosnących dziko), 2. rośliny obrzędowe (święcone podczas świąt kościelnych, wykorzystywane w innych sytuacjach obrzędowych), 3. rośliny lecznicze oraz 4. gospodarstwo domowe (np. rośliny stosowane do odstraszania szkodników upraw). Materiał badawczy stanowiło 270 wywiadów (137 z Puszczy Knyszyńskiej i 133 z Beskidu Niskiego), które dostarczyły 6486 „informacji“ (definiowanych jako użycie rośliny przez jednego informatora w jeden, określony sposób). Z analizy zebranego materiału wynika, że w Beskidzie Niskim używanych jest więcej taksonów roślin niż w Puszczy Knyszyńskiej. Obydwa tereny różnią się ich wyborem, a różnice te wynikają w mniejszym stopniu z powodów przyrodniczych niż społecznych. Wzorce stosowania roślin wskazują na kontynuację niektórych tradycyjnych zastosowań oraz przejmowanie nowych z kultury miejskiej.


Ziołolecznictwo i migracje – wpływ relacji międzyetnicznych na zmiany w farmakopei Polonii z Argentyny
Monika Kujawska
Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytet Wrocławski


Polonia argentyńska, o której mowa, to osadnicy polscy i ich potomkowie zamieszkujący północ prowincji Misiones – obszar pogranicza z Brazylią i Paragwajem, odznaczający się ogromną bioróżnorodnością oraz skomplikowaną mozaiką etniczną. Polacy osiedlili się na tym terenie pod koniec lat 30. XX w., za sąsiadów mając Criollos – Metysów, głównie pochodzenia paragwajskiego. Etnomedycyna obydwu grup bazowała na ziołolecznictwie, lecz Polacy przywieźli ze sobą i rozpoznali na miejscy zaledwie kilkanaście roślin leczniczych, przy pomocy których nie mogli odtworzyć całego bogactwa praktyk fitoterapeutycznych znanych z Polski. Zamieszkali z dala od miejskich centrów ochrony zdrowia, zmuszeni do korzystania z leczniczych metod domowych i usług lokalnych specjalistów. Płaszczyzny kontaktu Polaków i Criollos ograniczały się do wspólnej pracy: na roli, w lesie oraz do szkoły i kościoła. Od lat 70. sytuacja zaczęła się zmieniać, Polacy zaczęli bowiem bardziej akceptować związki mieszane. Pomimo uprzedzeń rasowych i niechęci kulturowej, Polacy i ich potomkowie przejęli wiedzę o użytkowaniu dużej liczby roślin leczniczych od Criollos. Współcześnie farmakopea Polonii zawiera 129 taksonów botanicznych, z których 104 gatunki również występują w etnomedycynie Criollos Jedynie 17 gatunków wskazuje na kontynuacje rodzimych praktyk ziołoleczniczych.