autorowi Zmowy powszechnej przeciw rządowi jako postaci związanej przede wszystkim właśnie z wielkim i szlachetnym ruchem, jakim była i jest spółdzielczość. Co więcej, prawie nie sposób znaleźć komentatora czy badacza — poza wzmiankami u najważniejszego z jego biografów, prof. Konstantego Krzeczkowskiego — który postawiłby tezę, że to właśnie kooperatyzm, choć bardzo szeroko rozumiany, stanowił rdzeń społecznych koncepcji Abramowskiego, towarzysząc mu od młodości aż po kres życia.
Zaangażowanie w kooperatyzm traktowane jest przez większość komentatorów jako jeden z ważnych, ale jednak epizodów, czy raczej „okresów działalności” tego myśliciela. Abramowski rzeczywiście — co powtarzają do znudzenia biografowie i badacze — podejmował różne zagadnienia, nierzadko porzucając poprzednie. Jednak właśnie kooperatyzm stanowi constans jego wizji i doktryny, co postaram się wykazać.
Edward Józef Abramowski[1] urodził się 17 sierpnia 1868 r. w Stefaninie, powiat wasylkowski, gubernia kijowska, w stosunkowo zamożnej
- ↑ Główne informacje biograficzne podaję za kilkoma pozycjami i do nich odsyłam czytelników zainteresowanych szczegółami, na które w niniejszym tekście nie ma miejsca. Kluczową, nieco „hagiograficzną”, jednak najbardziej do dziś szczegółową i rzetelną prezentację losów Abramowskiego zawiera: Konstanty Krzeczkowski, Dzieje życia i twórczości Edwarda Abramowskiego, Wydawnictwo Spółdzielczego Instytutu Naukowego, Warszawa 1933 (książka ta stanowi rozszerzoną wersję wstępu do pierwszego wydania Pism Abramowskiego z roku 1924). Znacznie bardziej skrótowe, ale za to łatwiej dziś dostępne są informacje biograficzne zawarte w takich pozycjach, jak: Małgorzata Augustyniak, Myśl społeczno-filozoficzna Edwarda Abramowskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2006; Urszula Dobrzycka, Abramowski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1991; Romuald Jezierski, Poglądy etyczne Edwarda Abramowskiego. Studium struktury, genezy i funkcji systemu etycznego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1970; Damian Kalbarczyk, Przedmowa, w: E. Abramowski, Rzeczpospolita przyjaciół. Wybór pism społecznych i politycznych, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986; Zbigniew Krawczyk, Socjologia Edwarda Abramowskiego, Książka i Wiedza, Warszawa 1965; Tadeusz Sierocki, Edward Abramowski, hasło w: Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego, tom I A—D, Książka i Wiedza, Warszawa 1985. Wiele
