Sen Scypiona/Wiadomość o Śnie Scypjona
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Sen Scypiona |
| Wydawca | Gebethner i Wolff |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | J. Jaworski |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Henryk Sadowski |
| Tytuł orygin. | Somnium Scipionis |
| Źródło | skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Fragment, którego przekład niżej podajemy, stanowi zakończenie szóstej, a zarazem i ostatniej księgi Rzeczypospolitej Cycerona. W rysie historycznym filozofji rzymskiej, staraliśmy się okazać wpływ uczonych greckich, na polityczne pisma tego filozofa; teraz wypada nam przedstawić, że i Sen Scypiona, jest niczem więcej jak tylko zręczną przeróbką myśli wielkięgo Platona, rozwiniętych w jego traktacie o państwie. Plato w 10 księdze swojej Rzplitej, mówiąc o nagrodach i karach w przyszłem życiu, tak się wyraża: „To, co wam powiem, nie są to słowa Alcinousa, ale uczciwego człowieka, Hera Armeńczyka, pochodzącego z Pamfylji, który poległ w jakiejś bitwie, i kiedy dziesiątego dnia przyszli ludzie pochować już nadpsute ciała zabitych, trup jego był zdrów i cały; odniesiono go zatem do domu, gdy zaś leżał na stosie, zmartwychwstał i począł otaczającym go, opowiadać co się dzieje na tamtym świecie”. Cycero, w miejsce Hera, wstawia Scypiona I-go Afrykańskiego, który także w bitwie poległ; w tem wszakże leży różnica, że Her wprost opowiadał Platonowi, Scypio zaś okazuje się pogrążonemu we śnie Scypionowi Emiljanowi, który dopiero odebrane ztąd wrażenia, swym przyjaciołom udziela. Jak Plato, aby nadać piętno prawdy i słuszności swym poglądom na istotę, cel i przeznaczenie państwa, powołuje się na opowiadanie zmartwychwstałego wojownika, tak samo Cycero, na objawionego we śnie Scypiona 1-go Afrykańskiego. Jak Plato w 10-ej księdze swojej Rzpltej ciągle mówi o przyszłem życiu, nieśmiertelności duszy, powszechnej harmonji, budowie świata, podobnie i Cycero, każde z tych zadań, w Śnie Scypiona po kolei rozwija. W ogóle, dziesiąta księga Rzpltej Platona, służyła Cyceronowi za wzór do skreślenia niniejszego fragmentu[1].
Sen Scypiona zachował Ambrosius Theodosius Macrobius, grammatyk rzymski, żyjący w pierwszej połowie V-go wieku naszej ery, za panowania Teodozjusza Młodszego. Uczony ten, oprócz komentarzy do snu Scypiona (Commentariorum in Somnium Scipionis libri duo), napisał drugie dzieło, niemniej ważne i użyteczne dla nauki filozofji greckiej i historji rzymskiej, pod tytułem: Satrurnalium conviviorum libri septem.
- ↑ Gdzieindziej Cycero przyznaje się, iż szóstą księgę swojej Rzeczypospolitej, oparł na dyalogu „Fedon” Platona. Quaes. Tuscul, I, 22.
