Słownik prawdy i zdrowego rozsądku/Mądrość
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik prawdy i zdrowego rozsądku |
| Data wyd. | 1905 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | M – wykaz haseł M – całość |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
Mądrość, rzecz za granicą poszukiwana, u nas zaś budząca strach paniczny. Człowiek mądry powinien jaknajmniej występować ze swoją mądrością, ponieważ głupich to obraża; sami mając się za mądrych, nienawidzą tych, co wykazują ich głupotę. Już mędrzec Saadi powiedział, że głupi ma sto razy więcej niechęci do rozumnych, niż rozumny do głupich. Olbrzymia jest ilość „mądrych dzieci“, — muszą jednak widocznie wcześnie umierać, kiedy tak mało jest mądrych ludzi. Nauczycielami mądrych są głupi, gdyż właśnie głupota zmusza ludzi do szukania na nią lekarstwa, a więc do ćwiczenia się w mądrości. Zwycięstwo jednak rzadko bywa po stronie mądrych, co zaznacza Krasicki nietylko w znanem zdaniu: „mądry przedysputował, ale głupi pobił“. Mówi on gdzieindziej:
Gdy jednemu zbyt trudno walczyć z liczną rzeszą,
Musi mądry ulegać, a głupcy się cieszą.
............
Niechaj mądrość jakie chce przepisy stanowi, —
Próżne są. Mądrzy sławni, ale głupi zdrowi.
Pociesza wprawdzie Andrzej Maksymiljan Fredro, że „pożyteczniejsze jest mądrego próżnowanie, niż głupiego robota“, ale że „głupstwo rozum zjadło“, to nie ulega wątpliwości. Jean Paul żałuje, że nie można do głów mądrych ludzi przystawić jakiego aparatu, któryby wszystko spisywał, co się w ich mózgach tworzy. Każda wielka głowa idzie pod ziemię z całą biblioteką niedrukowanych myśli, oddawszy chciwemu wiedzy światu tylko bardzo szczupłą część swego duchowego majątku“. (Hesperus).
