Słownik etymologiczny języka polskiego/prosty
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
prosty, prostować i prościć, upraszczać; prostak, prościnka, prostactwo; prostucha, ‘licha wódka’; prostota i prostość; złożenia: prostokątny, prostopadły, dawne prostowłosa (i przez nieporozumienie: przestowłosa i beztowłosa!), z ‘rozpuszczonemi włosami’. W biblji prościć znaczy ‘wyswobadzać’: »prościł jest Lota«, »wyprości mię« (»wyswobodź«, Leopolita) »sprościłeś je« (»wybawiłeś«, Leopolita), por. rus. prostit’ i proszczať, ‘przebaczać’, proszcza, ‘absolucja grzechów’ (częste w polemice z prawosławiem w 17. wieku), proszczajte mówią przy rozstawaniu się. Tu i nasze sprośny (jak zdrożny, zbrodnia), ‘ten, co z prostego (z drogi, z brodu) zbacza’. Prasłowo; u wszystkich Słowian tak samo; cerk. prost i o ‘niewinnym’. Pierwotne złożenie z pro- (p. pra-) i pnia sta- (‘stać’) w najkrótszej postaci; por. lit. at-stus, at-stoti, ‘stać w oddali’, ap-stas, ‘dostatek’, ap-stus, ‘obfity’, ind. rathe-sztha, ‘na wozie (rathas) stojący’, go-sztha, ‘obora’ (‘gdzie go-, bydło, stoi’), niem. ew-ist, ‘owczarnia’.
