Słownik etymologiczny języka polskiego/part

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

part, ‘grube płótno zgrzebne’, parciany (np. spodnie, portki, z ruską wokalizacją); partać, partacz, partanina, o ‘lichej, tandetnej robocie’, partolić; opartolić się, o ‘niewygodnej żeniaczce’; ale na Rusi portnoj ‘krawca’ znaczy; prasłowiańskie; cerk prt, ‘płótno’, słowień. prt, serb. prtenina, ‘bielizna’; od pnia per-, ‘bić’. Jest jednak u Słowian i drugie prt, o ‘braku, szkodzie’: cerk. (is)prtiti, ‘zepsuć’, rus. portit’, porcza, ‘zaguba, zepsucie’, u nas zapartek, ‘jajo niezalężone’, cerk. słowień. serb. czes. zaprtek (to samo), a więc prasłowo; dalej parcieć, ‘psuć się, nadgniwać od wilgoci’. Pierwsze prt można utożsamiać z litew. pirtis, ‘łaźnia’, i w starorus. z miękką półgłoską pert’, niby że się tam ‘piorą’ (»winnikami«); drugie może do lit. perēti, ‘wysiadywać jaja’, perai, ‘czerw pszczeli’, łotew. perklis, ‘gniazdo’, co łączą dalej z grec. por(t)is, ‘cielę’, łac. parere, ‘rodzić’, niem. Färse, ‘jałowica’, — ale to wszystko nader niepewne, bo pień per- (por. przeć) najróżnorodniej się objawia.