Słownik etymologiczny języka polskiego/ja
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
ja, zaimek pierwszej osoby, pozbył się, dla krótkości i wedle wzoru ty, spółgłoski końcowej; dawniejsze jaz ocalało w psałterzu; częściej i dłużej u Czechów się powtarza. Forma prasłowiańska była dwuzgłoskowa: jazŭ. Prasłowo; grec. egō, łac. ego, ind. aham, awest. azem, niem. ich, gockie ik, lit. asz, esz. Słowiańska postać wyróżnia się od innych wydłużeniem nagłosu: *ēzŭ, z czego wedle stałego trybu *jēzŭ, a z tego jazŭ, jak zawsze; słow. z, lit. ż, pisane przez sz, odpowiada pierwotnej gardłowej podniebiennej. Dziś tylko Bułgarzy zatrzymali z, odrzucili j: az. Przyczyna wydłużenia, ēz- zamiast ez-, nieznana. Dalsze przypadki urabiają się od innego pnia: drugi, trzeci i siódmy mnie, szósty mną, czwarty mię lub mnie; w trzecim obok mnie, beznaciskowe mi. W psałterzu dawna postać drugiego przypadku: mienie, co się wedle dalszych przypadków pierwszego ie pozbyła. Z przyimkami stale: we mnie, ze mną, nade mną, ponieważ między m a n zagłuchła półgłoska pierwotna. Ta sama różnica pni obu w jednej odmianie w lit. manes, mani, niem. mir, mich, łac. mei, mihi, jako pierwotna.
