Słownik etymologiczny języka polskiego/grzywa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
grzywa, grzywowie (‘długowłosi’), grzywacz (rodzaj gołębi), grzywka; grzywna, pierwotnie ‘ozdoba grzywy, szyi, naszyjnik’; później ‘waga srebra’, wkońcu ‘moneta’, przeważnie tylko liczalna, półgrzywnie, i ‘kara pieniężna, liczona na grzywny’; »grzywna mincarska jest pół funta, 16 łotów«; »grzywna słowiańska« liczyła 48 groszy, 36 szelągów; tłumaczono nią i ‘talent’ w nowym testamencie. Znaczenie pierwotne ‘kark, szyja’ (ind. grīwā, grec. derē), od tegoż pierwiastka co i gardło (p. żreć); wedle pręgi u szyi, ‘gołębia-grzywacza’ powszechnie tak nazywają (hrziwnacz u Czechów). Na Rusi ocalała nazwa monety w griwienniku (‘dziesięciu kopiejkach’) do dziś. Ważono srebro na naszyjniki i naramienniki, griwny i bugi (p.), stąd same grzywny i bugi pieniądzmi bywały. Prasłowo; cerk. griwa, ‘grzywa’, griwna, ‘naszyjnik’, i tak samo u wszystkich Słowian; oznacza i ‘grzbiet czy miedzę góry i lasu’; na Litwie tylko w tem znaczeniu »miejscowem«, łotew. Griwa (Dünamünde pod Rygą), pers. garīwa, ‘pagórek’; ‘grzywa’ i ‘naszyjnik’ zgadzają się tak samo w niem. Mähne, ‘grzywa’, i menni, ‘naszyjnik’.
