Słownik etymologiczny języka polskiego/grzęda
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
grzęda, grządka, od pnia gręd-, do którego grąd- w grądzie (p.). Znaczenie pierwotne ‘belka, drąg do wieszania (i dla kur)’, przeniesione na ‘zagon’ (ogrodowy i i.). Prasłowo; bułg. serb. słowień. greda, czesk. hrzada, rus. grjada, litew. grindis, ‘podłoga’, grindżiu, ‘moszczę’, grindinys, ‘powała’, grindas, ‘strop z żerdzi w chlewie’, grandis, ‘ogniwo’, prus. grandiko, ‘belka’, łac. grunda, niem. Grintil, ‘belka’. Natomiast narzeczowe hrydnia, lit. grin(i)czia, ‘izba czeladna’, z rusko- skandynawskiej (od Warjagów) gridnja, t. j. ‘izba gridi, straży przybocznej książęcej’ (z nord, gridh, ‘służba u kogoś’, — dziwne, że nordyjskie podobnej nazwy dla ‘straży’ samo nigdy nie używa); z ‘wielkiej izby stołowej książęcej’ zeszła nazwa na ‘czarną, kurną izbę’, ale w pieśniach weselnych gra jeszcze rolę jako swietłaja grydnia kniazia (‘narzeczonego’). P. grądziel.
grąd, grępa i grzęda. Wszystko wyszło od pnia dla ‘wyniosłości’; postać chwiejna, z rz i r, z nosówką i bez niej. Słowo grędzi, ‘piersi’, ocalało w narzeczowem gręzy i grzęzy, ‘wymiona’. Por. »na grządziech«, r. 1549, »ligna silvestria alias grąndi«, r. 1489. Dla grzęby por. »in insula alias grzamba«, r. 1447, "in monticulo alias na grzębie«, r. 1540. Pod grzęda wymieniłem niepotrzebnie rus. hrydnia, co powtórzyłem (acz króciej nieco) pod hreczka. Z odmianą grzęba: grzęda por. odmianę chrib: chrid (pień skrei-, ‘krajać’) pod grzbiet. [1]
