Słownik etymologiczny języka polskiego/gość
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
gość, żeńskie: gościa (częste w Ezopie), nijakie: gościę (Malczewski); gościowy; gościć, częstotliwe ugaszczać; gościna, gościnny, gościnność; gościnne, ‘dawna opłata od gościa, t. j. chłopa wolnego, albo od gospody’; gościniec, albo ‘gospoda’, albo ‘dar’, albo ‘bita droga gości-kupców’ (na Rusi gostinnyj dwor, ‘hala kupiecka’), już w dawnej cerkiewszczyźnie. Choroby przezywają eufemistycznie (aby nie »urzec«) gośćmi, więc gościec nazwa dla ‘reumatyzmu’ i dla ‘kołtuna’, gośćcowy, i starano się trafić, co gościec polubił, aby mu dogodzić. Litwa zapomniała to słowo doszczętnie, jedyni Niemcy zachowali je i w naszem pierwotnem znaczeniu, Gast, bo łacina odmieniła hostis w ‘obcego’, t. j. ‘wroga’, i tylko w hospes (por. gospoda) ocalało pierwotne znaczenie. Częste w imiennictwie miejscowem i osobowem: Gostyń, Goszcza, Gościejewo, Gostków, Gościrad albo Radgost (już w 7. wieku wymieniony Słowianin), Gośćmir; jeszcze częściej jako druga część złożenia: Miłogoszcz, Bydgoszcz. W 15. wieku gościństwo, gościnny, gościów, wręcz ‘przychodnia’ albo ‘pielgrzyma’ tłumaczy, np. w biblji.
