Słownik etymologiczny języka polskiego/cedzić

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

cedzić, w 15. i 16. wieku i pierwotne cadzić (jak calić), przecedzać, przecadzać, cedzidło, cadzidło, cedziny, cadzka i cedziłka do cedzenia mleka. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; cerk. cěditi, rus. cěż, ‘kleik’, serb. cijed’ ‘ług’, czes. cediti, cez, ‘druszlak’, cídice, ‘sito’. Pień ten sam co w czysty; cěd- jest skaid-, a czyst- jest skeist- (z skeid-t), o różnej wokalizacji; lit. skiedżu, skiest, ‘rozpuszczać (mleko wodą)’; skaid-rus i skaistas, ‘jasny’ i ‘promienny’, łotew. skaists, ‘ładny’, odpowiada prasłowiańskie cěsta, ‘droga’ (‘oczyszczona’, dosłownie), o której zapomnieliśmy tak, że już tłumacz biblji nie rozumiał czeskiej cesty, ‘drogi’, i zastępywał ją »częścią« albo »czcią« albo »prawdą czystą«, zamiast »prawą cestą«, ‘recto itinere’ (»prostą drogą«, Leopolita).