Słownik etymologiczny języka polskiego/*zór

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

*zór, we złożeniach: dozór, dozorca, nadzór, pozór, pozorny; wzór, wzorowy (p.); przezór, przezorny; do pnia zĭr-, ‘patrzyć’, p. źrzeć; zor, prasłowo, znaczy ‘widok, spojrzenie’. Wszystkie te złożenia powtarzają się u innych Słowian (rus. pozor znaczy i ‘wstyd’; cerk. pozor tylko to co nasz pozór, pozorataj, ‘szpieg’, prězor, ‘pycha’, zazor, ‘nagana’). Obok tego znaczy zor- i zar- osobliwie zorzę, zarzę (obie postaci obok siebie, np. u Kochanowskiego), gdy u innych Słowian obie się dzielą: cerk. zorja (w liczbie mnogiej zorję) ‘zorza’, zarja ‘blask’; czes. zorze, ‘zorze’, zárze, ‘blask’; rus. zarja, zarjewo, ‘łuna’. Prasłowo; prus. zari, ‘żar’, lit. żērēti, ‘lśnić’, żarija, ‘zarzewie’, żara i pażara, ‘blask’. P. wzrok, zwierciadło.